Tweet
There will be a series of articles on Vanco Mihajlov in the upcoming days.
Фељтон
Кој беше Ванчо Михајлов (1)
Човекот кој е поврзан само со крв
За време на еднодецениската црна серија од убиства и крвави прогони, Михајлов го претвори македонското револуционерно оружје во сервис за тероризам
Виктор Цветаноски
Со најавите за отворање музеј на македонската револуционерна борба и поставување на негова восочна фигура, Иван (Ванчо) Михајлов одново ја бранува македонската јавност. Многумина со право го поставуваат прашањето – дали тој треба да се најде на исто место со Гоце Делчев, Даме Груев, Јане Сандански и со некои од неговите жртви, познати македонски револуционери, особено ако се знае дека тој досега важеше за црна овца во македонската историја.
Со што тој, всушност, го задолжи македонскиот народ, македонската нација и држава? Каква е неговата улога во нашето минато, по што треба да го паметиме? Дали да се слави неговото име и дело или, пак, да се фрли на буништето на историјата и засекогаш да се заборави, како што бараат некои.
За Михајлов понагласено почна да се говори пред повеќе од петнаесетина години кога македонски граѓани, негови истомисленици и приврзаници што сметаат дека се Бугари, формираа здружение „Радко“, (негов псевдоним) и најавија продолжување на неговото дело, тврдејќи дека Македонците се Бугари. На Михајлов секоја година не' потсетуваа и панихидите на Мара Бунева и на Владо Черноземски на кои се виореа бугарски знамиња. За да им оддадат почит од Софија доаѓаа и синови, ќерки и внуци на оние што по наредба на Михајлов ликвидираа видни македонски дејци, а во првите години можеа да се забележат и врвни македонски раководители. Не треба да се има никакви илузии - Мара Бунева и Владо Черноземски беа терористи и слепо ги исполнуваа наредбите на Михајлов и убиваа во името на Македонија, населена со македонски Бугари, каква што тој ја замислуваше.
Академик Гане Тодоровски нема никакви дилеми кога вели дека македонското потомство треба да се запознае со делото на Иван Михајлов, зашто тој е рожба на македонската грутка земја. „Не колку да го сака или да го мрази, да го жали и осудува, колку за да не се ослободи простор за никнување негов дупликат, колку за да се знае дека сме ти имале и вакви свои претставници“. Според него, Михајлов е политички авантурист, кој на славната и знаменита ВМРО и' изналепил многу грди и штетни предзнаци и префикси, а поради неговата етничка пробугарска определба, тој е кооптиран во бугарскиот Пантеон на народозаслужници.
„По убиството на Тодор Александров на 31 август 1924 година, тој се самопрогласува за негов наследник, за апсолутен водач на ВМРО. Тие години тој ја физиономира ВМРО во терористички институт, чија основна дејност е ликвидација на политичките противници и создавање држава во држава во рамките на Бугарија, време за кое критички ќе се осврнат низа странски автори. Успева да го обезглави македонското револуционерно движење, системно убивајќи ги своите противници и антипатии: Ѓорче Петров, Димо Хаџи Димов, Арсениј Јовков, Славчо Ковачев, Тодор Чопов, група серчани. Неговата сопруга Менча (Мелпомени) Карничу го убива лично Тодор Паница во Виена“, објаснува академик Тодоровски, подвлекувајќи дека тој за време на еднодецениската црна серија од убиства и крвави прогони македонското револуционерно оружје го претворил во сервис за тероризам.
Според Тодоровски, бугарски ментори во Софија вешто и пакосно трагично му го изрежирале неговото животно финале и дека тој е македонски национален предавник што не ја признава македонската држава и нација. Неговите поблиски приврзаници и следбеници се историски губитници. Тие се поразени од идејата и од акциите на македонизмот, кој дочека историски триумф кон крајот на Втората светска војна со АСНОМ и со формирањето на Република Македонија во рамките на СФРЈ и дека Михајлов се ставил на страната на регресот во времето на големата историска пресметка меѓу доброто и злото во текот на 20 век. Познатиот академик вели дека идеологијата на Михајлов е најтрагичното историско разминување со спасоносната реалност на македонската идеја за национална самобитност и дека таа е далеку од изворните суштини на македонската духовна и битова традиција.
„Мртвиот Иван Михајлов треба да биде заштитен од живата македонска сегашност како нејзин мртов хоризонт. За да знае и за да верува македонското потомство дека и државата и нацијата се живи историски процеси во кои токму Иван Михајлов ништо не внел и не приложил, бидејќи долго и долго бил само жив мртовец. Само тоа и ништо друго!... Токму затоа што ни е опачина, тој Иван Михајлов е наш. Оти не бидува лице без опачина“, заклучува Тодоровски.
Академик Иван Катарџиев истакнува дека пред повеќе години во македонската јавност одредени сили прилично агресивно ја форсирале потребата од ревизија на досегашните оцени на македонската историографија за личностите и делата на Тодор Александров и на Иван Михајлов, како и на автономистичката ВМРО. „Секако, не е потребно големо умување за да се сфати дека во случајов станува збор за груба политизација, чија цел е не само да се отфрлат негативните оцени за местото и делото на Иван Михајлов во македонското национално револуционерно движење во периодот по Првата светска војна, туку да се отвори процес на комплетна ревизија на резултатите на македонската наука за формирањето, развојот и афирмацијата на македонскиот национален идентитет, за постоењето на македонската нација на Балканот“, подвлекува тој.
Според Катарџиев, аргументацијата со која настапувале ретките приврзаници на овие гледишта се базирала на паролата „независна самостојна обединета Македонија“ за која се залагале Тодор Александров и Иван Михајлов. „Настојувањата да се објаснат работите на начин како што го прават тоа приврзаниците на ова гледиште, има свое оправдување под услов да се игнорира постоењето на македонскиот национален субјективитет т.е. доколку се игнорира националниот карактер на македонската држава“, вели тој , нагласувајќи дека и Александров и Михајлов себеси се сметале за Бугари и не признавале постоење на македонска нација.
Д-р Владо Поповски подвлекува дека во џумајските, софиските и во другите масакри низ Бугарија, кои биле инспирирани и подготвени од Ванчо Михајлов и од бугарските министри В’лков и Русев, била згромена и погребена левата опција на македонското движење и на ВМРО и дека ВМРО, дури по убиството на Тодор Александров и на тие погроми, е турната во загработ на бугарската политика и на бугарските придворски и владини кругови. „Бугарски центри веќе неколку години имале потреба да се пресметаат со се' помасовниот лев политички блок во македонското движење, кој радикално и' свртел грб на бугарската политика кон Македонија и им се спротивставил на бугарската влада и на другите државни центри“, вели Поповски, нагласувајќи дека по трагичните септемвриски настани биле обезглавени три македонски организации - ВМРО, Илинденска и Федеративна, а Ванчо Михајлов, Александар Протогеров и нивните блиски приврзаници биле само инструмент на бугарскиот двор и влада.
Д-р Зоран Тодоровски, кој подолго време го истражува овој период од македонската историја тврди дека убиството на Тодор Александров било извршено според сценарио на Иван Михајлов и воениот врв на Бугарија. „Дека зад ликвидацијата на Александров стои Михајлов, упатуваат многу факти и сознанија до кои дојдов читајќи ги написите и спомените околу убиството и вршејќи реконструкција на овој крвав настан. Сметам дека непосреден организатор на убиството е токму тој заедно со бугарскиот двор, поточно министерот на војската Иван В’лков. Како секретар на автомистичката ВМРО на Тодор Александров, Михајлов ги држеше контактите со В’лков, кој, пак, ги знаеше сите тајни и конспирации на организацијата“, вели тој.
За дејствувањето на Михајлов има многу документи, многу спомени и сеќавања на директните актери на македонската драма, кои на извесен начин го расветлуваат тој период на нашето крваво минато. Најобемни и највпечатливи се спомените на Иван Михајлов, кои со децении со неговата екипа ги подготвуваше во Рим за време на долгиот емигрантски живот. Всушност, тој имаше и најмногу време, зашто ги надживеа сите македонски револуционери што не успеа да ги ликвидира. Почина последен на 94 години, во 1990 година во Рим. Сите спомени, како,впрочем, и сите сеќавања се субјективни, во нив се глорифицира сопствената улога, а се минимизира улогата на противникот во определени настан, но, сепак, тие фрлаат извесна светлина. Ќе се обидеме да пренесеме некои од нив - што пишува Михајлов, а што неговите противници за периодот на најголемите македонски братоубиства?
Фељтон
Кој беше Ванчо Михајлов (1)
Човекот кој е поврзан само со крв
За време на еднодецениската црна серија од убиства и крвави прогони, Михајлов го претвори македонското револуционерно оружје во сервис за тероризам
Виктор Цветаноски
Со најавите за отворање музеј на македонската револуционерна борба и поставување на негова восочна фигура, Иван (Ванчо) Михајлов одново ја бранува македонската јавност. Многумина со право го поставуваат прашањето – дали тој треба да се најде на исто место со Гоце Делчев, Даме Груев, Јане Сандански и со некои од неговите жртви, познати македонски револуционери, особено ако се знае дека тој досега важеше за црна овца во македонската историја.
Со што тој, всушност, го задолжи македонскиот народ, македонската нација и држава? Каква е неговата улога во нашето минато, по што треба да го паметиме? Дали да се слави неговото име и дело или, пак, да се фрли на буништето на историјата и засекогаш да се заборави, како што бараат некои.
За Михајлов понагласено почна да се говори пред повеќе од петнаесетина години кога македонски граѓани, негови истомисленици и приврзаници што сметаат дека се Бугари, формираа здружение „Радко“, (негов псевдоним) и најавија продолжување на неговото дело, тврдејќи дека Македонците се Бугари. На Михајлов секоја година не' потсетуваа и панихидите на Мара Бунева и на Владо Черноземски на кои се виореа бугарски знамиња. За да им оддадат почит од Софија доаѓаа и синови, ќерки и внуци на оние што по наредба на Михајлов ликвидираа видни македонски дејци, а во првите години можеа да се забележат и врвни македонски раководители. Не треба да се има никакви илузии - Мара Бунева и Владо Черноземски беа терористи и слепо ги исполнуваа наредбите на Михајлов и убиваа во името на Македонија, населена со македонски Бугари, каква што тој ја замислуваше.
Академик Гане Тодоровски нема никакви дилеми кога вели дека македонското потомство треба да се запознае со делото на Иван Михајлов, зашто тој е рожба на македонската грутка земја. „Не колку да го сака или да го мрази, да го жали и осудува, колку за да не се ослободи простор за никнување негов дупликат, колку за да се знае дека сме ти имале и вакви свои претставници“. Според него, Михајлов е политички авантурист, кој на славната и знаменита ВМРО и' изналепил многу грди и штетни предзнаци и префикси, а поради неговата етничка пробугарска определба, тој е кооптиран во бугарскиот Пантеон на народозаслужници.
„По убиството на Тодор Александров на 31 август 1924 година, тој се самопрогласува за негов наследник, за апсолутен водач на ВМРО. Тие години тој ја физиономира ВМРО во терористички институт, чија основна дејност е ликвидација на политичките противници и создавање држава во држава во рамките на Бугарија, време за кое критички ќе се осврнат низа странски автори. Успева да го обезглави македонското револуционерно движење, системно убивајќи ги своите противници и антипатии: Ѓорче Петров, Димо Хаџи Димов, Арсениј Јовков, Славчо Ковачев, Тодор Чопов, група серчани. Неговата сопруга Менча (Мелпомени) Карничу го убива лично Тодор Паница во Виена“, објаснува академик Тодоровски, подвлекувајќи дека тој за време на еднодецениската црна серија од убиства и крвави прогони македонското револуционерно оружје го претворил во сервис за тероризам.
Според Тодоровски, бугарски ментори во Софија вешто и пакосно трагично му го изрежирале неговото животно финале и дека тој е македонски национален предавник што не ја признава македонската држава и нација. Неговите поблиски приврзаници и следбеници се историски губитници. Тие се поразени од идејата и од акциите на македонизмот, кој дочека историски триумф кон крајот на Втората светска војна со АСНОМ и со формирањето на Република Македонија во рамките на СФРЈ и дека Михајлов се ставил на страната на регресот во времето на големата историска пресметка меѓу доброто и злото во текот на 20 век. Познатиот академик вели дека идеологијата на Михајлов е најтрагичното историско разминување со спасоносната реалност на македонската идеја за национална самобитност и дека таа е далеку од изворните суштини на македонската духовна и битова традиција.
„Мртвиот Иван Михајлов треба да биде заштитен од живата македонска сегашност како нејзин мртов хоризонт. За да знае и за да верува македонското потомство дека и државата и нацијата се живи историски процеси во кои токму Иван Михајлов ништо не внел и не приложил, бидејќи долго и долго бил само жив мртовец. Само тоа и ништо друго!... Токму затоа што ни е опачина, тој Иван Михајлов е наш. Оти не бидува лице без опачина“, заклучува Тодоровски.
Академик Иван Катарџиев истакнува дека пред повеќе години во македонската јавност одредени сили прилично агресивно ја форсирале потребата од ревизија на досегашните оцени на македонската историографија за личностите и делата на Тодор Александров и на Иван Михајлов, како и на автономистичката ВМРО. „Секако, не е потребно големо умување за да се сфати дека во случајов станува збор за груба политизација, чија цел е не само да се отфрлат негативните оцени за местото и делото на Иван Михајлов во македонското национално револуционерно движење во периодот по Првата светска војна, туку да се отвори процес на комплетна ревизија на резултатите на македонската наука за формирањето, развојот и афирмацијата на македонскиот национален идентитет, за постоењето на македонската нација на Балканот“, подвлекува тој.
Според Катарџиев, аргументацијата со која настапувале ретките приврзаници на овие гледишта се базирала на паролата „независна самостојна обединета Македонија“ за која се залагале Тодор Александров и Иван Михајлов. „Настојувањата да се објаснат работите на начин како што го прават тоа приврзаниците на ова гледиште, има свое оправдување под услов да се игнорира постоењето на македонскиот национален субјективитет т.е. доколку се игнорира националниот карактер на македонската држава“, вели тој , нагласувајќи дека и Александров и Михајлов себеси се сметале за Бугари и не признавале постоење на македонска нација.
Д-р Владо Поповски подвлекува дека во џумајските, софиските и во другите масакри низ Бугарија, кои биле инспирирани и подготвени од Ванчо Михајлов и од бугарските министри В’лков и Русев, била згромена и погребена левата опција на македонското движење и на ВМРО и дека ВМРО, дури по убиството на Тодор Александров и на тие погроми, е турната во загработ на бугарската политика и на бугарските придворски и владини кругови. „Бугарски центри веќе неколку години имале потреба да се пресметаат со се' помасовниот лев политички блок во македонското движење, кој радикално и' свртел грб на бугарската политика кон Македонија и им се спротивставил на бугарската влада и на другите државни центри“, вели Поповски, нагласувајќи дека по трагичните септемвриски настани биле обезглавени три македонски организации - ВМРО, Илинденска и Федеративна, а Ванчо Михајлов, Александар Протогеров и нивните блиски приврзаници биле само инструмент на бугарскиот двор и влада.
Д-р Зоран Тодоровски, кој подолго време го истражува овој период од македонската историја тврди дека убиството на Тодор Александров било извршено според сценарио на Иван Михајлов и воениот врв на Бугарија. „Дека зад ликвидацијата на Александров стои Михајлов, упатуваат многу факти и сознанија до кои дојдов читајќи ги написите и спомените околу убиството и вршејќи реконструкција на овој крвав настан. Сметам дека непосреден организатор на убиството е токму тој заедно со бугарскиот двор, поточно министерот на војската Иван В’лков. Како секретар на автомистичката ВМРО на Тодор Александров, Михајлов ги држеше контактите со В’лков, кој, пак, ги знаеше сите тајни и конспирации на организацијата“, вели тој.
За дејствувањето на Михајлов има многу документи, многу спомени и сеќавања на директните актери на македонската драма, кои на извесен начин го расветлуваат тој период на нашето крваво минато. Најобемни и највпечатливи се спомените на Иван Михајлов, кои со децении со неговата екипа ги подготвуваше во Рим за време на долгиот емигрантски живот. Всушност, тој имаше и најмногу време, зашто ги надживеа сите македонски револуционери што не успеа да ги ликвидира. Почина последен на 94 години, во 1990 година во Рим. Сите спомени, како,впрочем, и сите сеќавања се субјективни, во нив се глорифицира сопствената улога, а се минимизира улогата на противникот во определени настан, но, сепак, тие фрлаат извесна светлина. Ќе се обидеме да пренесеме некои од нив - што пишува Михајлов, а што неговите противници за периодот на најголемите македонски братоубиства?
Comment