Tweet
Македонците во Грција се непобитен факт
интервЈу: ВИКТОР ГАБЕР, АВТОР НА КНИГАТА "ПРИЗНАВАЊЕ И НЕГИРАЊЕ“
И во изданија на грчки автори (Каракасиду, Контроѓорѓи) можеме да сретнеме податоци за егзистирањето на Македонците во Грција, вели амбасадорот Габер
Книгата „Признавање и негирање“ на амбасадорот Виктор Габер, отпечатена лани на англиски јазик во Сиднеј, Австралија, каде што до неодамна ја извршуваше амбасадорската функција, се занимава со статусот на Македонците во Грција по Версајскиот мировен договор. Габер со компаративна анализа на документите и на веќе познатите историски факти, се фрла нова светлина за легалниот внатреполитички и социјалноекономски статус на Македонците во Грција.
Врз основа на кои историски факти тврдите дека грчката држава некогаш имала поинаков став во врска со постоење етнички негрчко население на нејзината територија?
оа пред се' произлегува од обврските што таа ги презела со потпишувањето на серијата меѓународни договори во Версај, но и од самата дневнополитичка практика и функционирањето на официјалните органи на Грција во новоприпоените територии по Првата светска војна. Познати се во нашата, но и во историографијата на балканските народи, и серијата мултилатерални и билатерални договори, од овој период, кои предвидувале заштита на религиозните, образовните, културните права и на традициите на населението кое со версајските договори се нашло во рамките на државната територија, во која мнозинскиот народ бил од друга етничка, религиозна и јазична припадност. Во Версај за тоа население се користел терминот малцинства.
Грчката држава официјално презела обврски за обезбедување на правата на тоа население кое било од друга вероисповед. Тука не станува збор само за Македонците, кои доминирале во руралните и во планинските предели на територијата од Македонија што ја завладеала Грција, туку и за другите негрчки етнички елементи, независно како тие официјално биле нарекувани од новата власт (Муамедини, Арванитес, Куцовлахи...).
Дали тоа значи дека во постверсајскиот период грчката држава, која завладеала со македонскиот етнички елемент, била и единствената тогашна балканска држава која Македонците ги разликувала од другите соседни народи?
Делумно, да. Книгата ја нареков „Признавање и негирање“ во смисла на третманот што формално правел разлика во именувањето на Македонците во Грција во однос на другите соседни народи. Но, основниот приод ми беше да извршам анализа на условите во кои се нашле Македонците, пред се', нивниот легален статус и правата што грчката држава им ги најавила, па дури и делумно остварила, преку дневната практика со именување на нивната етничка припадност, именување на нивниот јазик, како македонски, како и меѓународните односи во кои влегла грчката држава, по оваа тема, во тој период. Сето тоа се гледа и од потпишаните меѓународни договори, од официјалните пописи, од нотарските записи, заверени од страна на официјалните органи, од прифаќањето на одредена (иако реципрочна) заштита на нивните права, дури и во односите со соседните држави. Негирањето, кое, според мене, има дневнополитички карактер, во насловот е споменато само како контрапункт на изнесените факти.
Има ли и други документи што сведочат за тој однос што не ви беа достапни?
Во една истражувачка, научномотивирана активност никогаш нема дефинитивен крај на „копањето“. Во правно-политичката анализа на одреден историски период, проблемот се поставува во приодот - дали „копачот“ има професионална доблест објективно да пристапи кон поставената задача, да биде подготвен за „жртва“ - да се дистанцира од дневнополитичките интереси. Така, пошироко, готовност на една држава да ги отвора своите архиви, во согласност со општоприфатените меѓународни стандарди и рокови, ја покажува и нејзината готовност за продуктивен, безбеден развој на своите односи внатре во државата и во меѓународните односи, особено со соседите. Готовноста да се надминуваат и избегнуваат грешките (со и без наводници) на претходните генерации. Меѓутоа, кај балканските држави, тој процес, таа готовност се' уште е на почеток кај нивните политички и делумно интелектуални елити.
За темата Македонците во Грција, за овој период, денес испливуваат сознанија и документи, на кои и јас се осврнувам во оваа книга, кои до вчера пошироко или воопшто не беа познати. На пример, денес, во изданија на грчки автори (Каракасиду, Контроѓорѓи) можеме да сретнеме податоци што говорат не само за егзистирањето на Македонците во Грција туку и за нивната, социјална, економска и продуктивна активност, нивниот однос кон доселениците, кон државните органи...
Comment