Tweet
English translation of the text:
Greek text:
Who was Pantelis Pouliopoulos?
Quite a nice read, but I would like to see the non-commented version of this text, does anyone know where to find it?
Pantelis Pouliopoulos
Communists and the Macedonian Question
Written: May 1940
Republished Spartakos No 30, 1991
Online Version: Pantelis Pouliopoulos Internet Archive, August 2003
English Translation/HTML Markup: Anthony Megremis, August 2003
Editors: Tassos Anastasiadis, D. Platanos [OKDE-Spartakos], additional notes by Zdravko of the Macedonian Language Archive
Proofread: Mike B., August 2003, Zdravko, October 2005
I
The composition of a revolutionary proletarian party in Greece is impossible without the struggle against nationalism in general and particularly on the Macedonian question. The KKE’s [Greek CP] nationalism not only facilitated its treacherous policy of class collaboration - "Popular Front”. (The same is true also for the Archive[A] with its provocative chauvinism on the Macedonian question and its shy popular frontist policy). It facilitates its capitulation to the Dictatorship; [the Metaxas dictatorship, since 1936] it will express itself unavoidably also during the war, with social-patriotic positions in other fields too, for example the national question of the people of Dodecanese, Cyprus. [The Dodecanese islands of mainly Greek population were occupied by Italy]
We lack here now the documents on the history of our theory and our policy in the national question in general. We note some of it by memory.
The discussions in the German social-democracy (especially in Austrian Marxism, Bauer’s “Nationalities question”, Kautsky’s answer) was usually about general theory, what is called a nation etc. Bauer considered language as a criterion for a nation, Kautsky considered cultural elements (Kultur) and common historical experience[B]. Their common outcome: peaceful reform within the limits of the accomplished fact of the abuses of “our” national bourgeoisie.
The theory of bolshevism posed again the question of nationalities of the Russian empire on the basis of revolutionary marxism, the way that Marx had initially for Ireland. Lenin’s discussions with the “Bundists” and Rosa on the Polish question brought to light his correct positions and our tasks in the age of imperialism and the world socialist revolution. Stalin in one of his little brochures supported opportunistic views, which Lenin attacked as such. We do not keep unfortunately the exact elements of that polemic, which besides is of secondary historical significance on our subject. The Bundists[C] and all the opportunists in the Russian social-democracy supported Austrian-marxist views (of shy nationalism and pacifism). This is the first tendency that was opposed by the Russian marxists Lenin, Trotsky. Another was the mechanistic centrist one, which reduced itself into serving tzarism in the national question, in the name of the economic socialist ideal of centrally organised future economy (towards that direction attacked the anti-stalinist polemic of Lenin on the Georgian national question). The third one correctly combated, was Rosa’s view: There can’t be national liberation of enslaved nationalities under capitalism, and especially the Polish nationality in our age. Therefore we should only launch socialist revolutionary slogans for them, and not national ones.
The policy of Bolshevism on the national question was completed in the 2nd and 3rd Congresses of the C.I. with the positions on the colonial question, which is both a national and a land question. Our fundamental position on the relevant decisions is well known. We give some clarifications that perhaps are not present in everyone’s memory:
1) Lenin answered Rosa before the war: It is not foremost correct that achieving national state independence is impossible for enslaved nations under capitalism before the socialist revolution. For example, as it was, he said, with Norway, etc. Therefore with Poland too etc.
2) Of course only with the socialist revolution will the nationally oppressed find final and real national freedom. But it is wrong to keep political nihilism towards national revolutionary movements and not to seek to turn them into assisting allied elements of the general revolutionary movement for the overthrow of capitalist power throughout the world.
3) For the leadership of the national liberation movement (peasant majority of colonial peoples, backward or non-small nationalities in Europe) will struggle today the bourgeoisie and the newly-born proletariat. The bourgeoisie, even if it initially dominates (India, China), even when in the path of national liberation struggle, in the end, will come to terms with the oppressors or their rival candidate foreign oppressors. For this reason, our policy is: With the entire subjugated people for self-determination to breakaway - but independent political position against the treacherous one of the national-revolutionary purpose of the bourgeoisie - for proletarian power which solely is enough guarantee for victory against foreign national yoke. Struggle combination to shake off both national and social yoke. (Here Lenin and Trotsky faced the same opportunistic tendencies of the Indian right-wing communist leader Roy in the conferences of the C.I., especially the 2nd and 3rd ones).
4) The catastrophic results of Stalinist policy in China (1925-27, 1936-40) have their main source in stalinist opportunism in the national-colonial question: Abandoning the independent position of the proletariat.
5) The possibility of the recent proletariat of the oppressed nationality in colonial and backward small nations to claim the leadership of the national liberation struggle is based on a) the general character of the era, b) the contribution of the metropolitan progressive proletariat, the proletariat of the oppressive nations.
6) The revolutionary proletariat of the oppressive nation by defending the right of self-determination of the oppressed nationality fulfills a vital condition a) for the internationalist education of the masses and their complete separation from the influence of the ideology of the ruling class, b) for the success of the building of socialism tomorrow. An English proletariat that will not demand now the national liberation of the Irish is not in a position to claim successfully its own social liberation from the English capitalist power - said Marx in the middle of the last century. Among the exploited masses, proletarians and peasants, of the oppressed nationality and the proletariat of the oppressing nation there exist feelings of suspicion consequently, nourished systematically by the ruling class, of hate and generally of alienation, enmity against their class siblings. An element of group psychology that hinders most seriously the unity of all the exploited in the struggle against the common national and social enemy, and, no two ways about it, will hinder their fraternisation tomorrow for the construction of socialism. This suspicion and alienation cannot be otherwise fought unless the proletariat and the peasantry of the oppressed nationality is PERSUADED NOW that the proletariat of the oppressing nation is truly, not only in words, in favour of its liberation, that now, even WITHIN THE BOURGEOIS REGIME it is ready to fight with them for its national liberation even for their state breakaway, if they so wish.
Bolshevism has given this FACTUAL internationalist education since the time of the tzar to the numerous oppressed nationalities of the Russian empire, and thus it won their trust towards the new dominant order - that is, towards their confederate, brotherly and willing co-operation in the task of decentralised socialist economic reconstruction. And it is well known that it was this co-operation that also gave them the broadest cultural autonomy any bourgeois or social-democrat theoritician of the national question could have ever imagined. Stalinist absolutism abolishes this precondition today and prepares for new terrible splitting explosions in great danger of what has been left from the conquests of October (the Ukraine today!).
II
On the Macedonian question, the various views on the historical and national question[1] were generally well put by comrades L., T. and Kr. Especially the immediate claims in the end of comrades’ L. and T. recommendations, sum up our views exactly. Their final general slogans only are abstract and therefore do not have the substantial characteristic of communist slogans, the specific form and immediate tangibility by the broad masses:
1) “Self-determination of the Macedonian nation even its breakaway” (of the state that is). 2) “A Balkan Federation of Socialist Soviet Republics”. These have to be our general slogans; yet it is inaccurate that the Archeiomarxist and KKE positions are “bundist” and “Austrian-marxist”. These two parties (the Archive always, the KKE from 1932 and afterwards) never fought really for even one (1) immediate demand of the Macedonians. They ignore simply and clearly their existence and say that the Greek bourgeoisie has cleared the matter with their double subjugating ethnic cleansing in Macedonia, that is, the Greek-Bulgarian “voluntary” exchange and the Greek-Turkish population exchange. They are therefore literally parties-agents of Greek nationalism. When did a Stalinist MP ever speak for a single, even unimportant immediate matter of the Macedonians in Parliament? And among all tragedies that constitute the so-called “Akronafplia fort” [where Pouliopoulos was imprisoned at the time], the most tragic one is Macedonians being locked up in here as stalinists. We hear that there’s also an Archeiomarxist of this most tragic kind.
In the critique of comrades L. and T. to the old KKE slogan (1924-1926) we need to make clarifications and supplements to avoid mistakes that don’t only have historical significance: It is correct that the slogan “United and Independent Macedonia- United and Independent Thrace” of the 7th Balkan Conference and the Special Conference of the KKE in 1924 was unfounded. [Pouliopoulos was the KKE G.S. then]
1) There is no such thing as a Thracian nation. The mixing of Turks and Greeks (the Bulgarians had always been a very small minority there) does not put today the national question there in this form (a “Thracian nation”, like in the time of the Doriean descent [One of the Greek tribes, arriving from the north 3000 years ago. They founded the city-state of Sparta. Thrace was inhabited by other nations at the time of the Doriean descent, who did not speak the Greek language] - this is obvious.
2) Similarly, this slogan turns the Macedonian question in to a territorial one, and not the national question it is. Geographically, Macedonia is a territory which justifiably creates confusion among the Bulgarian nationalist “autonomists” and those demanding the freedom of the Macedonian nation. This nation is concrete in a certain only part of the geographical entity which is called “Macedonia”. Of course (and here the analysis of the recommendation of comrades L.- T. is most satisfactory) revolutionary policy does not regard the whole thing statistically-territorially, as the ethnologist and “socialist” lapdogs of the Balkan bourgeoisies do, but dynamically-revolutionary, and leaves after the revolution the definition of free national territories to the really free will of the interested parties in brotherhood. But the confusion that the bad formulation of our slogans inflicts upon the masses of the oppressing and the oppressed nations, can hinder instead of helping the purposes of our internationalist policy. And it has indeed helped them: without what amazing ease did the Greek proletarians accept the new super-chauvinistic policy of the KKE which succeeded that erroneous slogan! What a terrible chaos was created inside the heads of all fighters and how this hinders and will hinder their internationalist education by our Party!
But the error of those slogans is not Thrace (which as an unimportant matter it was, it had been missing from all KKE documents, even those of the 1st of December 1924- so irresistible was the power of reality!) nor the “unfounded” reality of the formulation of the Macedonian slogan. Those slogans were true opportunism and of the most original adventurist type. For those who are unfamiliar with the analyses of the first left opposition group of the KKE [meaning the Pouliopoulos’ “New Beginning” group, still members of the KKE in 1927] and later those of “Spartakos” [Pouliopoulos’ theoretical organ after his group’s expulsion from the KKE] on this most important of questions, some will be added here.
After the first (1923) and second (1924) Bulgarian defeats, and after the great German defeat of 1923 (autumn), the Stalinist bureaucracy then starting to stabilise and seriously undermine the International [the Zinoviev-Stalin adventurism period (1924-26)] centered its European policy around national revolutions (Radic, Slovenians, Czechs, Ukrainians, Macedonians etc). Spokesman Manuilsky, in the 5th congress (1924) said: The bomb we’re putting for the success of the European revolution is now: the national revolutions. The central question overshadowing all others in the 5th world congress was the national one. Then the KKE was also obliged to place the Macedonian question in the centre of its policy because -as Dimitrov and Kollarov announced in Moscow- “only thus will we defeat the Bulgarian guerillas, in alliance with us for the conquest of power in Bulgaria. The KKE must be prepared to make any sacrifice for the Bulgarian revolution, that is, the Balkan revolution”. After the opportunist leaders of the Bulgarian CP blighted the movement, they fell to adventurist self-deceit when they believed that, since with the force of the proletariat and the peasants they could not conquer power, they would do so with the contract of political alliance that they signed in May 1924 in Vienna with Alexandrov and Protogerov[D]. Within 6 months only, that shadowy alliance collapsed to reveal the extent of blindness of the Bulgarian party -stalinist under construction- leadership of Kollarov-Dimitrov. Alexandrov was murdered, and then Protogerov, and the Macedonian guerillas, after playing once again their bloody role against the communist workers and peasants of Bulgaria (slaughter after the Sveta-Nedelia[E] putsch, April 1925), fell in turn victims of the “eternal friendship” of the Serbian and Bulgarian bourgeoisies. The Macedonian movement as a distinct revolutionary organisation, was made illegal in Bulgaria too.
According to the logic of that political opportunism towards the Macedonian revolutionary committee, our slogan should not explicitly express our position of principle, but should demand an independent Macedonia (and Thrace). This why, when the extremist-Zinovievist phase of the rising Stalinist bureaucracy was followed by the opportunist-Bukharinist one after the final ruin of the Balkan movement, Batulescu, representative of the International, was sent to Greece to say suddenly “withdraw the slogan” when the C.C. of the Party had to defend publicly in court [Pouliopoulos, among others, as the Party’s G.S.] the matter of proletarian internationalism and the Party’s honour. And the C.C. with its position saved the honour of the struggling proletariat and the KKE[F], sending to hell that ludicrous apparitor of Stalin, but Manuilsy’s “bomb” had been proven to be a bomb not in the foundations of European capitalism, but of European communism. Indeed, within one year, the entire fiery literature of 1924 on the national question had been transferred to the sorrowful archives of the stalinised International.
In the 3rd congress of the KKE (March 1927) the Stalinist representative of the C.I. Remmele (after defeating Trotskyism and the first opposition group of the KKE with slander, ended up in the concentration camps of Turkestan and finally, the firing squad) essentially withdrew the slogan. Typically though, he endorsed it against our opposition for reasons of internal prestige of the bureaucracy, taking advantage of the general faith of the Party in Lenin’s International and the Party’s ignorance of the left opposition movement, only then emerging out of the Russian borders.
III
1. Whoever refutes the existence, unresolved until today, of a national Macedonian question in Greek, Bulgarian, Serbian Macedonia, is without a doubt a lapdog of the bourgeoisie.
2. Whoever refutes the historical liberation movement of the Macedonians, is either ignorant and must learn the history of that movement and its national heroes, or is again a lapdog of one of the three oppressing bourgeoisies.
3. This movement until now has been drowned in blood and treason, or has suffered a ruinous for the interests of the Macedonian workers and peasants, exploitation by the (Bulgarian especially) Balkan bourgeoisie.
4. This movement can find again a new development under new favourable historic conditions - social, economic (ruthless exploitation of the working Macedonian masses by the conquering national bourgeoisies, land questions, etc), political (internal crises in the Balkan states, war) and cultural conditions.
5. Whoever refutes this possibility is blind or turns a blind eye, if he’s not a lapdog of the nationalist subjugators of the much-afflicted Macedonian people.
6. Communists do not undertake to “create” national movements where they do not exist in the first place, a chimerical task. They support such movements where they exist.
7. Communists, faced with a beaten down or betrayed national liberation movement or with ethnic cleansing and subjugating acts of their national bourgeoisie don’t close their eyes and don’t become worshippers of the “done deed”. They will not deny the reality of the national oppression of a nation and its desire (in the heart and mind of every Macedonian worker) to shake off the national yoke one day. Communists make these liberating desires of the Macedonian people their own, and declare loudly from now its right for self-determination, even breakaway, if they so wish. They defend daily every immediate national demand, economic, political, cultural, and thus they prepare now tomorrow’s revolutionary alliance of the social revolutionary movement of the proletariat with the national revolutionary movement of the Macedonians against the common enemy: the Balkan bourgeoisie.
P. Pouliopoulos
Akronafplia, May 1940
Communists and the Macedonian Question
Written: May 1940
Republished Spartakos No 30, 1991
Online Version: Pantelis Pouliopoulos Internet Archive, August 2003
English Translation/HTML Markup: Anthony Megremis, August 2003
Editors: Tassos Anastasiadis, D. Platanos [OKDE-Spartakos], additional notes by Zdravko of the Macedonian Language Archive
Proofread: Mike B., August 2003, Zdravko, October 2005
I
The composition of a revolutionary proletarian party in Greece is impossible without the struggle against nationalism in general and particularly on the Macedonian question. The KKE’s [Greek CP] nationalism not only facilitated its treacherous policy of class collaboration - "Popular Front”. (The same is true also for the Archive[A] with its provocative chauvinism on the Macedonian question and its shy popular frontist policy). It facilitates its capitulation to the Dictatorship; [the Metaxas dictatorship, since 1936] it will express itself unavoidably also during the war, with social-patriotic positions in other fields too, for example the national question of the people of Dodecanese, Cyprus. [The Dodecanese islands of mainly Greek population were occupied by Italy]
We lack here now the documents on the history of our theory and our policy in the national question in general. We note some of it by memory.
The discussions in the German social-democracy (especially in Austrian Marxism, Bauer’s “Nationalities question”, Kautsky’s answer) was usually about general theory, what is called a nation etc. Bauer considered language as a criterion for a nation, Kautsky considered cultural elements (Kultur) and common historical experience[B]. Their common outcome: peaceful reform within the limits of the accomplished fact of the abuses of “our” national bourgeoisie.
The theory of bolshevism posed again the question of nationalities of the Russian empire on the basis of revolutionary marxism, the way that Marx had initially for Ireland. Lenin’s discussions with the “Bundists” and Rosa on the Polish question brought to light his correct positions and our tasks in the age of imperialism and the world socialist revolution. Stalin in one of his little brochures supported opportunistic views, which Lenin attacked as such. We do not keep unfortunately the exact elements of that polemic, which besides is of secondary historical significance on our subject. The Bundists[C] and all the opportunists in the Russian social-democracy supported Austrian-marxist views (of shy nationalism and pacifism). This is the first tendency that was opposed by the Russian marxists Lenin, Trotsky. Another was the mechanistic centrist one, which reduced itself into serving tzarism in the national question, in the name of the economic socialist ideal of centrally organised future economy (towards that direction attacked the anti-stalinist polemic of Lenin on the Georgian national question). The third one correctly combated, was Rosa’s view: There can’t be national liberation of enslaved nationalities under capitalism, and especially the Polish nationality in our age. Therefore we should only launch socialist revolutionary slogans for them, and not national ones.
The policy of Bolshevism on the national question was completed in the 2nd and 3rd Congresses of the C.I. with the positions on the colonial question, which is both a national and a land question. Our fundamental position on the relevant decisions is well known. We give some clarifications that perhaps are not present in everyone’s memory:
1) Lenin answered Rosa before the war: It is not foremost correct that achieving national state independence is impossible for enslaved nations under capitalism before the socialist revolution. For example, as it was, he said, with Norway, etc. Therefore with Poland too etc.
2) Of course only with the socialist revolution will the nationally oppressed find final and real national freedom. But it is wrong to keep political nihilism towards national revolutionary movements and not to seek to turn them into assisting allied elements of the general revolutionary movement for the overthrow of capitalist power throughout the world.
3) For the leadership of the national liberation movement (peasant majority of colonial peoples, backward or non-small nationalities in Europe) will struggle today the bourgeoisie and the newly-born proletariat. The bourgeoisie, even if it initially dominates (India, China), even when in the path of national liberation struggle, in the end, will come to terms with the oppressors or their rival candidate foreign oppressors. For this reason, our policy is: With the entire subjugated people for self-determination to breakaway - but independent political position against the treacherous one of the national-revolutionary purpose of the bourgeoisie - for proletarian power which solely is enough guarantee for victory against foreign national yoke. Struggle combination to shake off both national and social yoke. (Here Lenin and Trotsky faced the same opportunistic tendencies of the Indian right-wing communist leader Roy in the conferences of the C.I., especially the 2nd and 3rd ones).
4) The catastrophic results of Stalinist policy in China (1925-27, 1936-40) have their main source in stalinist opportunism in the national-colonial question: Abandoning the independent position of the proletariat.
5) The possibility of the recent proletariat of the oppressed nationality in colonial and backward small nations to claim the leadership of the national liberation struggle is based on a) the general character of the era, b) the contribution of the metropolitan progressive proletariat, the proletariat of the oppressive nations.
6) The revolutionary proletariat of the oppressive nation by defending the right of self-determination of the oppressed nationality fulfills a vital condition a) for the internationalist education of the masses and their complete separation from the influence of the ideology of the ruling class, b) for the success of the building of socialism tomorrow. An English proletariat that will not demand now the national liberation of the Irish is not in a position to claim successfully its own social liberation from the English capitalist power - said Marx in the middle of the last century. Among the exploited masses, proletarians and peasants, of the oppressed nationality and the proletariat of the oppressing nation there exist feelings of suspicion consequently, nourished systematically by the ruling class, of hate and generally of alienation, enmity against their class siblings. An element of group psychology that hinders most seriously the unity of all the exploited in the struggle against the common national and social enemy, and, no two ways about it, will hinder their fraternisation tomorrow for the construction of socialism. This suspicion and alienation cannot be otherwise fought unless the proletariat and the peasantry of the oppressed nationality is PERSUADED NOW that the proletariat of the oppressing nation is truly, not only in words, in favour of its liberation, that now, even WITHIN THE BOURGEOIS REGIME it is ready to fight with them for its national liberation even for their state breakaway, if they so wish.
Bolshevism has given this FACTUAL internationalist education since the time of the tzar to the numerous oppressed nationalities of the Russian empire, and thus it won their trust towards the new dominant order - that is, towards their confederate, brotherly and willing co-operation in the task of decentralised socialist economic reconstruction. And it is well known that it was this co-operation that also gave them the broadest cultural autonomy any bourgeois or social-democrat theoritician of the national question could have ever imagined. Stalinist absolutism abolishes this precondition today and prepares for new terrible splitting explosions in great danger of what has been left from the conquests of October (the Ukraine today!).
II
On the Macedonian question, the various views on the historical and national question[1] were generally well put by comrades L., T. and Kr. Especially the immediate claims in the end of comrades’ L. and T. recommendations, sum up our views exactly. Their final general slogans only are abstract and therefore do not have the substantial characteristic of communist slogans, the specific form and immediate tangibility by the broad masses:
1) “Self-determination of the Macedonian nation even its breakaway” (of the state that is). 2) “A Balkan Federation of Socialist Soviet Republics”. These have to be our general slogans; yet it is inaccurate that the Archeiomarxist and KKE positions are “bundist” and “Austrian-marxist”. These two parties (the Archive always, the KKE from 1932 and afterwards) never fought really for even one (1) immediate demand of the Macedonians. They ignore simply and clearly their existence and say that the Greek bourgeoisie has cleared the matter with their double subjugating ethnic cleansing in Macedonia, that is, the Greek-Bulgarian “voluntary” exchange and the Greek-Turkish population exchange. They are therefore literally parties-agents of Greek nationalism. When did a Stalinist MP ever speak for a single, even unimportant immediate matter of the Macedonians in Parliament? And among all tragedies that constitute the so-called “Akronafplia fort” [where Pouliopoulos was imprisoned at the time], the most tragic one is Macedonians being locked up in here as stalinists. We hear that there’s also an Archeiomarxist of this most tragic kind.
In the critique of comrades L. and T. to the old KKE slogan (1924-1926) we need to make clarifications and supplements to avoid mistakes that don’t only have historical significance: It is correct that the slogan “United and Independent Macedonia- United and Independent Thrace” of the 7th Balkan Conference and the Special Conference of the KKE in 1924 was unfounded. [Pouliopoulos was the KKE G.S. then]
1) There is no such thing as a Thracian nation. The mixing of Turks and Greeks (the Bulgarians had always been a very small minority there) does not put today the national question there in this form (a “Thracian nation”, like in the time of the Doriean descent [One of the Greek tribes, arriving from the north 3000 years ago. They founded the city-state of Sparta. Thrace was inhabited by other nations at the time of the Doriean descent, who did not speak the Greek language] - this is obvious.
2) Similarly, this slogan turns the Macedonian question in to a territorial one, and not the national question it is. Geographically, Macedonia is a territory which justifiably creates confusion among the Bulgarian nationalist “autonomists” and those demanding the freedom of the Macedonian nation. This nation is concrete in a certain only part of the geographical entity which is called “Macedonia”. Of course (and here the analysis of the recommendation of comrades L.- T. is most satisfactory) revolutionary policy does not regard the whole thing statistically-territorially, as the ethnologist and “socialist” lapdogs of the Balkan bourgeoisies do, but dynamically-revolutionary, and leaves after the revolution the definition of free national territories to the really free will of the interested parties in brotherhood. But the confusion that the bad formulation of our slogans inflicts upon the masses of the oppressing and the oppressed nations, can hinder instead of helping the purposes of our internationalist policy. And it has indeed helped them: without what amazing ease did the Greek proletarians accept the new super-chauvinistic policy of the KKE which succeeded that erroneous slogan! What a terrible chaos was created inside the heads of all fighters and how this hinders and will hinder their internationalist education by our Party!
But the error of those slogans is not Thrace (which as an unimportant matter it was, it had been missing from all KKE documents, even those of the 1st of December 1924- so irresistible was the power of reality!) nor the “unfounded” reality of the formulation of the Macedonian slogan. Those slogans were true opportunism and of the most original adventurist type. For those who are unfamiliar with the analyses of the first left opposition group of the KKE [meaning the Pouliopoulos’ “New Beginning” group, still members of the KKE in 1927] and later those of “Spartakos” [Pouliopoulos’ theoretical organ after his group’s expulsion from the KKE] on this most important of questions, some will be added here.
After the first (1923) and second (1924) Bulgarian defeats, and after the great German defeat of 1923 (autumn), the Stalinist bureaucracy then starting to stabilise and seriously undermine the International [the Zinoviev-Stalin adventurism period (1924-26)] centered its European policy around national revolutions (Radic, Slovenians, Czechs, Ukrainians, Macedonians etc). Spokesman Manuilsky, in the 5th congress (1924) said: The bomb we’re putting for the success of the European revolution is now: the national revolutions. The central question overshadowing all others in the 5th world congress was the national one. Then the KKE was also obliged to place the Macedonian question in the centre of its policy because -as Dimitrov and Kollarov announced in Moscow- “only thus will we defeat the Bulgarian guerillas, in alliance with us for the conquest of power in Bulgaria. The KKE must be prepared to make any sacrifice for the Bulgarian revolution, that is, the Balkan revolution”. After the opportunist leaders of the Bulgarian CP blighted the movement, they fell to adventurist self-deceit when they believed that, since with the force of the proletariat and the peasants they could not conquer power, they would do so with the contract of political alliance that they signed in May 1924 in Vienna with Alexandrov and Protogerov[D]. Within 6 months only, that shadowy alliance collapsed to reveal the extent of blindness of the Bulgarian party -stalinist under construction- leadership of Kollarov-Dimitrov. Alexandrov was murdered, and then Protogerov, and the Macedonian guerillas, after playing once again their bloody role against the communist workers and peasants of Bulgaria (slaughter after the Sveta-Nedelia[E] putsch, April 1925), fell in turn victims of the “eternal friendship” of the Serbian and Bulgarian bourgeoisies. The Macedonian movement as a distinct revolutionary organisation, was made illegal in Bulgaria too.
According to the logic of that political opportunism towards the Macedonian revolutionary committee, our slogan should not explicitly express our position of principle, but should demand an independent Macedonia (and Thrace). This why, when the extremist-Zinovievist phase of the rising Stalinist bureaucracy was followed by the opportunist-Bukharinist one after the final ruin of the Balkan movement, Batulescu, representative of the International, was sent to Greece to say suddenly “withdraw the slogan” when the C.C. of the Party had to defend publicly in court [Pouliopoulos, among others, as the Party’s G.S.] the matter of proletarian internationalism and the Party’s honour. And the C.C. with its position saved the honour of the struggling proletariat and the KKE[F], sending to hell that ludicrous apparitor of Stalin, but Manuilsy’s “bomb” had been proven to be a bomb not in the foundations of European capitalism, but of European communism. Indeed, within one year, the entire fiery literature of 1924 on the national question had been transferred to the sorrowful archives of the stalinised International.
In the 3rd congress of the KKE (March 1927) the Stalinist representative of the C.I. Remmele (after defeating Trotskyism and the first opposition group of the KKE with slander, ended up in the concentration camps of Turkestan and finally, the firing squad) essentially withdrew the slogan. Typically though, he endorsed it against our opposition for reasons of internal prestige of the bureaucracy, taking advantage of the general faith of the Party in Lenin’s International and the Party’s ignorance of the left opposition movement, only then emerging out of the Russian borders.
III
1. Whoever refutes the existence, unresolved until today, of a national Macedonian question in Greek, Bulgarian, Serbian Macedonia, is without a doubt a lapdog of the bourgeoisie.
2. Whoever refutes the historical liberation movement of the Macedonians, is either ignorant and must learn the history of that movement and its national heroes, or is again a lapdog of one of the three oppressing bourgeoisies.
3. This movement until now has been drowned in blood and treason, or has suffered a ruinous for the interests of the Macedonian workers and peasants, exploitation by the (Bulgarian especially) Balkan bourgeoisie.
4. This movement can find again a new development under new favourable historic conditions - social, economic (ruthless exploitation of the working Macedonian masses by the conquering national bourgeoisies, land questions, etc), political (internal crises in the Balkan states, war) and cultural conditions.
5. Whoever refutes this possibility is blind or turns a blind eye, if he’s not a lapdog of the nationalist subjugators of the much-afflicted Macedonian people.
6. Communists do not undertake to “create” national movements where they do not exist in the first place, a chimerical task. They support such movements where they exist.
7. Communists, faced with a beaten down or betrayed national liberation movement or with ethnic cleansing and subjugating acts of their national bourgeoisie don’t close their eyes and don’t become worshippers of the “done deed”. They will not deny the reality of the national oppression of a nation and its desire (in the heart and mind of every Macedonian worker) to shake off the national yoke one day. Communists make these liberating desires of the Macedonian people their own, and declare loudly from now its right for self-determination, even breakaway, if they so wish. They defend daily every immediate national demand, economic, political, cultural, and thus they prepare now tomorrow’s revolutionary alliance of the social revolutionary movement of the proletariat with the national revolutionary movement of the Macedonians against the common enemy: the Balkan bourgeoisie.
P. Pouliopoulos
Akronafplia, May 1940
Παντελής Πουλιόπουλος
Το Μακεδονικό ζήτημα και οι Κομμουνιστές
Γράφτηκε: Μάης 1940
Επανεκδόθηκε: Περιοδικό Σπάρτακος Νο. 30, 1991
Online Έκδοση: Ελληνικό Αρχείο Παντελή Πουλιόπουλου, Μάης 2003
Επιμέλεια: Δ. Πλάτανος και η Κ.Ε. της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος
HTML Markup: Αντώνης Μεγρέμης για το Αρχείο των Μαρξιστών στο Internet, 2003
Διορθώσεις/Προσθήκες: Zdravko του αρχείου Μακεδονικής γλώσσας
I
Αδύνατη η συγκρότηση επαναστατικού προλεταριακού κόμματος στην Ελλάδα χωρίς την πάλη κατά του εθνικισμού γενικά και ειδικότερα στο μακεδονικό. Ο εθνικισμός του ΚΚΕ όχι μόνο ευκόλυνε την προδοτική πολιτική του της ταξικής συνεργασίας -«Λαϊκό Μέτωπο». (Το ίδιο αληθεύει και για το Αρχείο με τον προκλητικό σωβινισμό του στο μακεδονικό ζήτημα και με τη ντροπαλή λαϊκομετωπική του πολιτική). Ευκολύνει τη συνθηκολόγησή του στη Διχτατορία, θα εκδηλωθεί αναπότρεπτα και μέσα στον πόλεμο με σοσιαλπατριωτικές θέσεις και σ'άλλα πεδία, λ.χ. εθνικό ζήτημα Δωδεκανησίων, Κυπρίων.
Μας λείπουν εδώ τώρα τα ντοκουμέντα για την ιστορία της θεωρίας μας και της πολιτικής μας στο εθνικό γενικά. Σημειώνουμε από μνήμης μερικά.
Οι συζητήσεις στη γερμανική σοσιαλδημοκρατία (ιδίως στον αυστρομαρξισμό, «Ζήτημα εθνικοτήτων» του Μπάουερ, απάντηση του Κάουτσκι) ήταν συνήθως για τη γενική θεωρία, τί καλείται έθνος κ.τ.τ. Ο Μπάουερ θεωρούσε για κριτήριο του έθνους τη γλώσσα, ο Κάουτσκι τα πολιτιστικά (Kultur) στοιχεία και τις κοινές ιστορικές περιπέτειες[A]. Κοινή τους κατάληξη: ρεφόρμα ειρηνική μέσα στα όρια του τετελεσμένου γεγονότος των καταχρήσεων της εθνικής μπουρζουαζίας «μας». Η θεωρία του μπολσεβικισμού ξανάθεσε στη βάση του επαναστατικού μαρξισμού το ζήτημα για τις εθνικότητες της ρωσικής αυτοκρατορίας όπως για πρώτη φορά τόχε θέσει ο Μαρξ για την Ιρλανδία. Οι συζητήσεις του Λένιν με τους «μπουντιστές» και με τη Ρόζα για το πολωνικό ζήτημα διαφώτισαν τη σωστή τοποθέτησή του και τα καθήκοντά μας στην εποχή του ιμπεριαλισμού και της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. Ο Στάλιν σε μπροσουρίτσα του υποστήριξε απόψεις καιροσκοπικές που τις χτύπησε τότε σαν τέτοιες ο Λένιν. Δεν κρατάμε δυστυχώς υπόψη μας ακριβή λεπτομερή στοιχεία της πολεμικής αυτής[B], που έχει άλλωστε δευτερεύουσα ιστορική σημασία για το θέμα μας. Οι μπουντιστές[Γ] και όλοι οι καιροσκόποι μέσα στη ρωσική σοσιαλδημοκρατία υποστήριξαν αυστρομαρξιστικές (ντροπαλού εθνικισμού και πατσιφισμού) απόψεις. Αυτή είναι η πρώτη τάση που πολεμήθηκε από τους Ρώσους μαρξιστές Λένιν, Τρότσκι. Μια δεύτερη ήταν η μηχανική συγκεντρωτική, που καταντούσε, στο όνομα του οικονομικού σοσιαλιστικού ιδεώδους της συγκεντρωτικά οργανωμένης μελλοντικής οικονομίας, να υπηρετεί τον τσαρισμό στο εθνικό ζήτημα (σ'αυτή την κατεύθυνση χτυπούσε η αντισταλινική πολεμική του Λένιν για το γεωργιανό εθνικό ζήτημα). Η τρίτη άποψη που ορθά πολεμήθηκε ήταν η άποψη της Ρόζας: Δεν μπορεί να υπάρξει εθνική απελευθέρωση των υποδουλωμένων εθνοτήτων κάτω από τον καπιταλισμό, και ειδικά της πολωνικής εθνότητας στην εποχή μας. Άρα μόνον σοσιαλιστικά επαναστατικά συνθήματα θα ρίξουμε σ'αυτές, όχι και εθνικά.
Η πολιτική του μπολσεβικισμού για το εθνικό ολοκληρώθηκε στο 2ο και 3ο παγκόσμια Συνέδρια της Κ.Δ. με τις θέσεις για το αποικιακό ζήτημα πούναι ζήτημα εθνικό + αγροτικό. Γνωστή η θεμελιώδης θέση μας από τις σχετικές αποφάσεις. Δίνουμε μερικές διασαφήσεις που ίσως δεν είναι πρόχειρες στη μνήμη όλων:
1) Ο Λένιν απαντούσε πριν από τον πόλεμο στη Ρόζα: Δεν είναι, πρωτίστως, σωστό ότι είναι αδύνατη η απόκτηση ανεξάρτητης κρατικής ύπαρξης για τα υποδουλωμένα έθνη κάτω από τον καπιταλισμό πριν τη σοσιαλιστική επανάσταση. Λ.χ. όπως έγινε, έλεγε, με τη Νορβηγία κλπ. 'Αρα και στην Πολωνία κλπ
2) Φυσικά οριστική και πραγματική εθνική ελευθερία μόνο με τη σοσιαλιστική επανάσταση θα βρουν οι εθνικά καταπιεζόμενοι. Αλλά είναι λάθος να κρατούμε μηδενισμό πολιτικό απέναντι στα εθνικά επαναστατικά κινήματα και να μην επιδιώξουμε να τα κάνουμε βοηθητικά συμμαχικά στοιχεία του γενικού επαναστατικού κινήματος για την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας στον κόσμο.
3) Για την ηγεσία του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος (αγροτική πλειονοψηφία αποικιακών λαών, καθυστερημένες ή μή μικρές εθνότητες στην Ευρώπη) σήμερα θα παλαίψουν η μπουρζουαζία και το νεογέννητο προλεταριάτο. Η μπουρζουαζία κι αν υπερτερήσει στην αρχή (Ινδίες, Κίνα), τελικά, ακόμα και μέσα στην πορεία της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης, θα συμβιβαστεί με τους καταπιεστές ή υποψήφιους αντίζηλούς της καταπιεστές ξένους ιμπεριαλιστές. Γι'αυτό η πολιτική μας: Μαζί μ'όλο τον υποδουλωμένο λαό για την αυτοδιάθεση μέχρις αποχωρισμού -αλλά ανεξάρτητη πολιτική θέση κατά της προδότρας του εθνικο-επαναστατικού σκοπού μπουρζουαζίας- για την προλεταριακή εξουσία που μόνη είναι πλέρια εγγύηση για τη νίκη κατά του ξένου εθνικού ζυγού. Συνδυασμός πάλης για αποτίναξη εθνικού και κοινωνικού ζυγού. (Εδώ ο Λένιν και ο Τρότσκι αντιμετώπισαν τις καιροσκοπικές τάσεις του Ινδού κομμουνιστή δεξιού ηγέτη Ρόι στα συνέδρια της Κ.Δ., ιδίως στο 2ο και 3ο).
4) Τα καταστρεφτικά αποτελέσματα της σταλινικής πολιτικής στην Κίνα (1925-27, 1936-40) έχουν για κύρια πηγή το σταλινικό οπορτουνισμό στο εθνικό-αποικιακό: εγκατάλειψη της ανεξάρτητης θέσης του προλεταριάτου.
5) Η δυνατότητα του νεοπαγούς προλεταριάτου της καταπιεζόμενης εθνότητας στους αποικιακούς και τους καθυστερημένους μικρούς λαούς να διεκδικήσει την ηγεσία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στηρίζεται α) στο γενικό χαρακτήρα της εποχής, β) στη συνδρομή του προοδευμένου προλεταριάτου των μητροπόλεων, του προλεταριάτου των καταπιεζόντων εθνών.
6) Το επαναστατικό προλεταριάτο του καταπιέζοντος έθνους υπερασπίζοντας το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης της καταπιεζόμενης εθνότητας εκπληρώνει έναν όρο εκ των ουκ άνευ α) για τη διεθνιστική διαπαιδαγώγηση των μαζών και τον τέλειο αποχωρισμό τους από την επίδραση της ιδεολογίας της κυρίαρχης τάξης, β) για την επιτυχία της σοσιαλιστικής ανοικοδόμησης αύριο. Αγγλικό προλεταριάτο που δεν θα διεκδικήσει από τώρα την εθνική ελευθερία των Ιρλανδών δεν είναι σε θέση να διεκδικήσει επιτυχώς τη δική του κοινωνική απελευθέρωση από την αγγλική καπιταλιστική εξουσία -έλεγε ο Μαρξ στα μέσα του περασμένου αιώνα. Ανάμεσα στις εκμεταλλευόμενες μάζες, προλετάριους και χωρικούς, της καταπιεζόμενης εθνότητας και στο προλεταριάτο του καταπιέζοντος έθνους υπάρχουνε μοιραία και καλλιεργούνται συστηματικά από την κυρίαρχη τάξη αισθήματα δυσπιστίας, μίσους και γενικά αποξένωσης, εχθρότητας απέναντι στα ταξικά τους αδέρφια. Στοιχείο ομαδικής ψυχολογίας που εμποδίζει σοβαρότατα τη συνένωση όλων των εκμεταλλευόμενων στην πάλη κατά του κοινού εθνικού και κοινωνικού εχθρού και δίχως άλλο θα εμποδίζει τη συναδέλφωσή τους αύριο για τη σοσιαλιστική ανοικοδόμηση. Η δυσπιστία και η αποξένωση αυτή δεν μπορούν αλλοιώτικα να πολεμηθούν παρά μόνο αν ΑΠΟ ΤΩΡΑ ΠΕΙΣΘΕΙ το προλεταριάτο και η αγροτιά της καταπιεζόμενης εθνότητας ότι το προλεταριάτο της καταπιέζουσας εθνότητας είναι πραγματικά, όχι στα λόγια, υπέρ της απελευθέρωσής τους, ότι από τώρα ακόμα και ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ είναι έτοιμο αυτό το προλεταριάτο να αγωνιστεί μαζί τους για την εθνική αυτοδιάθεσή του μέχρι και αυτού του κρατικού των αποχωρισμού, αν τέτοια είναι η θέλησή τους.
Αυτή τη διεθνιστική ΕΜΠΡΑΧΤΗ διαπαιδαγώγηση έδωσε ο μπολσεβικισμός από τα χρόνια του τσάρου στις πολυάριθμες καταπιεζόμενες εθνότητες της ρωσικής αυτοκρατορίας και έτσι κατάχτησε την εμπιστοσύνη τους προς τη νέα κυρίαρχη τάξη -δηλαδή προς τη θεληματική τους ομοσπόνδως και αδελφική συνεργασία στο έργο της αποκεντρωτικής σοσιαλιστικής οικονομικής ανοικοδόμησης. Και είναι γνωστό πως αυτή η τελευταία έδωσε παράλληλα και την πιο μεγάλη πολιστιστική αυτονομία που μπόρεσε ποτέ να φανταστεί ώς τώρα οποιοσδήποτε αστός ή σοσιαλδημοκράτης θεωρητικός του εθνικού ζητήματος. Η σταλινική απολυταρχία καταργεί αυτή την προϋπόθεση σήμερα και ετοιμάζει νέες φοβερές χωριστικές εκρήξεις για μεγάλο κίνδυνο του ό,τι απομένει από τις καταχτήσεις του Οχτώβρη (Ουκρανία σήμερα!).
ΙΙ
Για το μακεδονικό οι διάφορες απόψεις το ιστορικό και εθνολογικό[1] ζήτημα είναι γενικά, καλά εκτεθειμένο από τους σ.Λ., Τ. και Κρ. Ιδίως οι άμεσες διεκδικήσεις πούχει στο τέλος η εισήγηση των σ.Λ. και Τ. συνοψίζουνε πολύ σωστά τη θέση μας. Τα τελικά γενικά συνθήματά τους μονάχα είναι αφηρημένα και άρα δεν έχουν το ουσιώδες χαρακτηριστικό των κομμουνιστικών συνθημάτων, τη συγκεκριμένη μορφή και την άμεση κατανοητότητά τους από τις πλατειές μάζες:
1) «Αυτοδιάθεση της μακεδονικής εθνότητας μέχρι και του αποχωρισμού της» (του κρατικού δηλαδή). 2) «Βαλκανική Ομοσπονδία Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών». Αυτά πρέπει να είναι τα συνθήματά μας τα γενικά είναι όμως ανακριβές ότι η θέση του Αρχειομαρξισμού και του ΚΚΕ είναι «μπουντιστική» ή «αυστρομαρξιστική». Τα δύο αυτά κόμματα (το Αρχείο πάντοτε, το ΚΚΕ από το 1932 κ' έπειτα) δεν διεκδικήσανε με έμπραχτο τρόπο ούτε μια (αριθμ.1) απαίτηση άμεση των Μακεδόνων. Αγνοούν απλά και καθαρά την ύπαρξή τους και λένε ότι η ελληνική μπουρζουαζία καθάρισε το ζήτημα με το διπλό εξεθνιστικό τους εξανδραποδισμό στη Μακεδονία, δηλαδή την ελληνοβουλγαρική «εκουσία» ανταλλαγή και την ελληνοτουρκική ανταλλαγή. Είναι λοιπόν εκεί πάνω κόμματα-πραχτορεία του ελληνικού εθνικισμού, στην κυριολεξία. Πότε σταλινικός βουλευτής μίλησε για ένα (αριθμ.1), έστω επουσιώδες, άμεσο ζήτημα Μακεδόνων στη Βουλή; Και μέσα σ'όλες τις τραγωγίες που αποτελούν το λεγόμενο «φρούριο της Ακροναπλίας» η τραγικότερη είναι να υπάρχουν Μακεδόνες κλεισμένοι εδώ ως οπαδοί του σταλινισμού. Υπάρχει κ' ένας αρχείος του τραγικότατου αυτού είδους, μαθαίνουμε.
Στην κριτική που οι σ. Λ. και Τ. κάνουνε στο παλιό σύνθημα του ΚΚΕ (1924-1926) χρειάζονται διευκρινίσεις και συμπληρώσεις για ν'αποφύγουμε λάθη που δεν έχουν ίσως ιστορική μόνο σημασία: Σωστό πως το σύνθημα: «Ενιαία και Ανεξάρτητη Μακεδονία - Ενιαία και ανεξάρτητη Θράκη» της 7ης Βαλκανικής Συνδιάσκεψης και του 'Εκτακτου Συνεδρίου του ΚΚΕ του 1924 ήταν «ανεδαφικό».
1) Θρακική εθνότητα δεν υπάρχει. Η ανάμιξη Τούρκων και Ελλήνων (βούλγαροι πολύ μικρή μειοψηφία εκεί ανέκαθεν) δεν βάζει σήμερα το εθνικό ζήτημα εκεί πέρα με τη μορφή αυτή («θρακικό έθνος», όπως στον καιρό της δωρικής καθόδου) -φανερό το πράμα.
2) Όμοια, το σύνθημα αυτό τοποθετεί το μακεδονικό ζήτημα σαν εδαφικό και όχι σαν εθνικό που είναι. Γεωγραφικά Μακεδονία είναι μια έκταση που εύλογα δημιουργεί σύγχυση ανάμεσα στους Βούλγαρους εθνικιστές «αυτονομιστές» και στους διεκδικητές της απελευθέρωσης της μακεδονικής εθνότητας. Αυτή η εθνότητα είναι συμπαγής σε ορισμένο μόνο τμήμα της γεωγραφικής ενότητας που λέγεται «Μακεδονία». Φυσικά (κ' εδώ η ανάλυση της εισήγησης Λ.-Τ. είναι ικανοποιητικότατη) η πολιτική η επαναστατική δεν αντικρύζει στατιστικά-συνοριακά το πράγμα, όπως κάνουν οι εθνολογικοί και «σοσιαλιστικοί» λακέδες των βαλκανικών μπουρζουαζιών, αλλά δυναμικά-επαναστατικά, κι αφήνει μετά την επανάσταση τον καθορισμό των ελεύθερων εθνικών περιοχών στην πραγματικά ελεύθερη θέληση των ενδιαφερομένων αδελφωμένων λαών. Αλλά η σύγχυση που χύνει στις μάζες καταπιέζουσας και καταπιεζομένης εθνικότητας η κακή διατύπωση των συνθημάτων μας μπορεί να εμποδίσει αντί να βοηθήσει τους σκοπούς της διεθνιστικής πολιτικής μας. Και πράγματι τους βοήθησε: Με τί καταπληκτική ευκολία οι Έλληνες προλετάριοι δέχτηκαν τη νέα υπερσωβινιστική πολιτική του ΚΚΕ που διαδέχτηκε το εσφαλμένο εκείνο σύνθημα! Τί φοβερό χάος δημιουργήθηκε μέσα στα κεφάλια όλων των αγωνιστών και πόσο αυτό εμποδίζει και θα εμποδίσει ακόμα τη διεθνιστική διαπαιδαγώγησή τους από το Κόμμα μας!
Αλλά το λάθος των συνθημάτων εκείνων δεν είναι ούτε η Θράκη (που σαν ψωραλέα έλειψε απ'όλα τα ντοκουμέντα του ΚΚΕ ακόμα και από την 1η Δεκεμβρίου 1924 -τόσο η δύναμη της πραγματικότητας ήταν ακατανίκητη!) ούτε η «ανεδαφική» εδαφικότητα της διατύπωσης του μακεδονικού συνθήματος. Τα συνθήματα εκείνα ήταν καιροσκοπία καθαρή και μάλιστα του πιο πρωτότυπου τυχοδιωκτικού είδους. Για όσους δεν έχουν υπόψη τις αναλύσεις της πρώτης αριστερής αντιπολιτευτικής ομάδας του ΚΚΕ και αργότερα του «Σπάρτακου» πάνω σ'αυτό το σπουδαιότατο ζήτημα θα προστεθούν μερικά εδώ.
Μετά την πρώτη βουλγαρική ήττα (1923) και τη δεύτερη (1924), και μετά τη μεγάλη γερμανική ήττα του 1923 (φθινόπωρο), η σταλινική γραφειοκρατία που τότε άρχιζε να στερεώνεται και να υπονομεύει σοβαρά τη Διεθνή [περίοδο ζηνοβιεφικο-σταλινικού τυχοδιωχτισμού (1924-26)] έρριξε στο κέντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής της τις εθνικές εξεγέρσεις (Ράντιτς, Σλοβάκοι, Τσέχοι, Ουκρανοί, Μακεδόνες κλπ.). Ο εισηγητής Μανουίλσκυ στο 5ο Συνέδριο (1924) έλεγε: Η μπόμπα που βάζομε για την επιτυχία της επανάστασης στην Ευρώπη είναι τώρα: οι εθνικές εξεγέρσεις. Κεντρικό ζήτημα που επισκίασε όλα τα άλλα στο 5ο παγκόσμιο Συνέδριο ήταν το εθνικό. Τότε υποχρεώθηκε και το ΚΚΕ να βάλει το μακεδονικό στο κέντρο της πολιτικής του γιατί -δήλωναν ο Δημήτρωφ και ο Κολλάρωφ στη Μόσχα- «μόνον έτσι θα καταχτήσουμε τους κομιτατζήδες στη συμμαχία μ'εμάς για την κατάληψη της εξουσίας στη Βουλγαρία. Το ΚΚΕ πρέπει να είναι έτοιμο σε κάθε θυσία για τη βουλγαρική επανάσταση, δηλαδή για τη βαλκανική επανάσταση». Αφού χαντάκωσαν οι οπορτουνιστές ηγέτες του βουλγάρικου Κ.Κ. το κίνημα, έπεσαν στην τυχοδιωχτική αυταπάτη όταν πίστεψαν πως, αφού με τη δύναμη προλεταριάτου και χωρικών δεν καταχτήσανε την εξουσία, θα την καταχτούσαν με το συμβόλαιο πολιτικής συμμαχίας που υπογράψανε το Μάη του 1924 στη Βιέννη με τους Αλεξαντρώφ και Πρωτογκέρωφ[Δ]. Σε 6 μήνες μόνο κατέρρευσε η σκιώδης εκείνη συμμαχία για ν'αποδείξει την απέραντη τύφλα της βουλγαρικής κομματικής -σταλινικής υπό κατασκευήν- διοίκησης Κολλάρωφ-Δημήτρωφ. Δολοφονήθηκε ο Αλεξαντρώφ, ύστερα ο Πρωτογκέρωφ, και οι Μακεδόνες κομιτατζήδες, αφού ξανάπαιξαν μια φορά ακόμα τον αιμοσταγή ρόλο τους σε βάρος των εργατών και χωρικών κομμουνιστών της Βουλγαρίας (σφαγές μετά το πουτς Σβετά-Νεντέλια[E], Απρίλης 1925), έπεσαν με τη σειρά τους θύματα της «αιώνιας φιλίας» σερβικής και βουλγαρικής μπουρζουαζίας. Το μακεδονικό κίνημα σαν ιδιαίτερη επαναστατική οργάνωση τέθηκε εκτός νόμου και μέσα στη Βουλγαρία.
Σύμφωνα με τη λογική της πολιτικής εκείνης καιροσκοπίας απέναντι του Μακεδονικού Κομιτάτου, το σύνθημά μας δεν έπρεπε σαφώς να εκφράζει τη θέση αρχής μας (principielle) απέναντι στο εθνικό-μακεδονικό ζήτημα, αλλά έπρεπε να ζητάει τη Μακεδονία ανεξάρτητη (και τη Θράκη). Και νά γιατί, μόλις η εξτρεμιστικο-ζηνοβιεφική φάση της ανερχόμενης σταλινικής γραφειοκρατίας ακολουθήθηκε από την καιροσκοπικο-μπουχαρινική της ύστερ'απ'την οριστική καταβαράθρωση του βαλκανικού κινήματος, ο Μπατουλέσκου, αντιπρόσωπος της Διεθνούς, στάλθηκε στην Ελλάδα για να πει ξαφνικά... «αποσύρατε το σύνθημα» την ώρα που η Κ.Ε. του Κόμματος όφειλε επί δικαστηρίου να υπερασπίσει δημόσια την υπόθεση πια του προλεταριακού διεθνισμού και την ίδια την τιμή του Κόμματος. Και έσωσε τότε η Κ.Ε. με τη στάση της την τιμή του αγωνιζόμενου προλεταριάτου και του ΚΚΕ[Z] στέλνοντας στο διάβολο το γελοίο εκείνο παραγγελιοδόχο του Στάλιν, αλλά η «μπόμπα» του Μανουίλσκυ είχε αποδειχτεί μπόμπα όχι στα θεμέλια του ευρωπαϊκού καπιταλισμού αλλά του ευρωπαϊκού κομμουνισμού. Πράγματι μέσα σ'ένα χρόνο όλη η περί εθνικού πύρινη φιλολογία του 1924 είχε μεταφερθεί στα θλιβερά αρχεία της σταλινιζόμενης Διεθνούς.
Στο 3ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Μάρτης 1927) ο σταλινικός αντιπρόσωπος της Κ.Δ. Ρέμμελε (αφού κατατρόπωσε τότε με τη συκοφαντία τον τροτσκισμό και την πρώτη αντιπολιτευτική ομάδα του ΚΚΕ, κατάντησε ύστερα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Τουρκεστάν και τέλος στο εκτελεστικό απόσπασμα) απέσυρε ουσιαστικά το σύνθημα. Τυπικά όμως το υποστήριξε απέναντι στην αντιπολίτευσή μας μόνο για λόγους εσωτερικού γοήτρου της γραφειοκρατίας, εκμεταλλευόμενος τη γενική πίστη του Κόμματος στη Διεθνή του Λένιν και την άγνοιά του για το μόλις τότε εξερχόμενο από τα ρωσικά όρια αριστερό αντιπολιτευτικό κίνημα.
III
1. Όποιος αρνείται την ύπαρξη, αλύτου ώς τώρα, ενός εθνικού μακεδονικού ζητήματος στην ελληνική, βουλγαρική, σερβική Μακεδονία είναι δίχως άλλο λακές της μπουρζουαζίας.
2. Όποιος αρνείται το ιστορικό απελευθερωτικό κίνημα των Μακεδόνων, αυτός ή είναι αμαθής και τότε πρέπει να μάθει την ιστορία του κινήματος αυτού και των εθνικών του ηρώων ή είναι πάλι λακές μιας από τις τρεις καταπιέζουσες μπουρζουαζίες.
3. Το κίνημα αυτό έχει πνιγεί ώς τώρα στο αίμα και στην προδοσία ή έχει πάθει μια καταστρεφτική για τα συμφέροντα των Μακεδόνων εργατών και χωρικών εκμετάλλευση από τη (βουλγαρική ιδίως) βαλκανική μπουρζουαζία.
4. Το κίνημα αυτό μπορεί να ξαναβρεί μια νέα ανάπτυξη κάτω από ευνοϊκές νέες ιστορικές συνθήκες -κοινωνικές, οικονομικές (εκμετάλλευση άγρια των εργαζομένων μακεδονικών μαζών από τις καταχτητικές εθνικές μπουρζουαζίες, ζητήματα αγροτικής ιδιοκτησίας κλπ.), πολιτικές (εσωτερικές κρίσεις στα βαλκανικά κράτη, πόλεμος) και πολιτιστικές συνθήκες.
5. Όποιος αρνείται αυτή τη δυνατότητα είναι τυφλός ή εθελοτυφλεί, αν δεν είναι λακές των εθνικιστών εξανδραποδιστών του πολυπαθούς μακεδονικού λαού.
6. Οι κομμουνιστές δεν αναλαμβάνουν να «δημιουργήσουν» εθνικά κινήματα εκεί όπου τέτοια δεν υπάρχουν, έργο χιμαιρικό. Υποστηρίζουν τέτοια κινήματα όπου εκδηλώνονται.
7. Οι κομμουνιστές μπροστά σ'ένα νικημένο ή προδομένο εθνικο-απελευθερωτικό κίνημα ή μπροστά σε εξεθνιστικές, εξανδραποδιστικές ενέργειες της εθνικής τους μπουρζουαζίας δεν κλείνουν τα μάτια και δεν γίνονται λάτρεις του «τετελεσμένου γεγονότος». Δεν θ'αρνηθούνε την πραγματικότητα της εθνικής καταπίεσης μιας εθνότητας και τον πόθο της (που υπάρχει στην καρδιά και στο μυαλό κάθε Μακεδόνα εργαζομένου) ν'αποτινάξει μια μέρα τον εθνικό ζυγό. Οι κομμουνιστές κάνουν δικούς τους τους απελευθερωτικούς αυτούς πόθους του μακεδονικού λαού και διακηρύττουν δυνατά από τώρα το δικαίωμά του να αυτοδιατεθεί μέχρι και του κρατικού αποχωρισμού του, αν τέτοια είναι η θέλησή του. Υπερασπίζουν κάθε μέρα κάθε άμεση εθνική του διεκδίκηση, οικονομική, πολιτική, πολιτιστική, και έτσι ετοιμάζουν από τώρα την αυριανή επαναστατική συμμαχία του κοινωνικού επαναστατικού κινήματος του προλεταριάτου με το εθνικό επαναστατικό κίνημα των Μακεδόνων κατά του κοινού εχθρού της βαλκανικής μπουρζουαζίας.
Παντελής Πουλιόπουλος
Ακροναυπλία, Μάης 1940
Το Μακεδονικό ζήτημα και οι Κομμουνιστές
Γράφτηκε: Μάης 1940
Επανεκδόθηκε: Περιοδικό Σπάρτακος Νο. 30, 1991
Online Έκδοση: Ελληνικό Αρχείο Παντελή Πουλιόπουλου, Μάης 2003
Επιμέλεια: Δ. Πλάτανος και η Κ.Ε. της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος
HTML Markup: Αντώνης Μεγρέμης για το Αρχείο των Μαρξιστών στο Internet, 2003
Διορθώσεις/Προσθήκες: Zdravko του αρχείου Μακεδονικής γλώσσας
I
Αδύνατη η συγκρότηση επαναστατικού προλεταριακού κόμματος στην Ελλάδα χωρίς την πάλη κατά του εθνικισμού γενικά και ειδικότερα στο μακεδονικό. Ο εθνικισμός του ΚΚΕ όχι μόνο ευκόλυνε την προδοτική πολιτική του της ταξικής συνεργασίας -«Λαϊκό Μέτωπο». (Το ίδιο αληθεύει και για το Αρχείο με τον προκλητικό σωβινισμό του στο μακεδονικό ζήτημα και με τη ντροπαλή λαϊκομετωπική του πολιτική). Ευκολύνει τη συνθηκολόγησή του στη Διχτατορία, θα εκδηλωθεί αναπότρεπτα και μέσα στον πόλεμο με σοσιαλπατριωτικές θέσεις και σ'άλλα πεδία, λ.χ. εθνικό ζήτημα Δωδεκανησίων, Κυπρίων.
Μας λείπουν εδώ τώρα τα ντοκουμέντα για την ιστορία της θεωρίας μας και της πολιτικής μας στο εθνικό γενικά. Σημειώνουμε από μνήμης μερικά.
Οι συζητήσεις στη γερμανική σοσιαλδημοκρατία (ιδίως στον αυστρομαρξισμό, «Ζήτημα εθνικοτήτων» του Μπάουερ, απάντηση του Κάουτσκι) ήταν συνήθως για τη γενική θεωρία, τί καλείται έθνος κ.τ.τ. Ο Μπάουερ θεωρούσε για κριτήριο του έθνους τη γλώσσα, ο Κάουτσκι τα πολιτιστικά (Kultur) στοιχεία και τις κοινές ιστορικές περιπέτειες[A]. Κοινή τους κατάληξη: ρεφόρμα ειρηνική μέσα στα όρια του τετελεσμένου γεγονότος των καταχρήσεων της εθνικής μπουρζουαζίας «μας». Η θεωρία του μπολσεβικισμού ξανάθεσε στη βάση του επαναστατικού μαρξισμού το ζήτημα για τις εθνικότητες της ρωσικής αυτοκρατορίας όπως για πρώτη φορά τόχε θέσει ο Μαρξ για την Ιρλανδία. Οι συζητήσεις του Λένιν με τους «μπουντιστές» και με τη Ρόζα για το πολωνικό ζήτημα διαφώτισαν τη σωστή τοποθέτησή του και τα καθήκοντά μας στην εποχή του ιμπεριαλισμού και της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. Ο Στάλιν σε μπροσουρίτσα του υποστήριξε απόψεις καιροσκοπικές που τις χτύπησε τότε σαν τέτοιες ο Λένιν. Δεν κρατάμε δυστυχώς υπόψη μας ακριβή λεπτομερή στοιχεία της πολεμικής αυτής[B], που έχει άλλωστε δευτερεύουσα ιστορική σημασία για το θέμα μας. Οι μπουντιστές[Γ] και όλοι οι καιροσκόποι μέσα στη ρωσική σοσιαλδημοκρατία υποστήριξαν αυστρομαρξιστικές (ντροπαλού εθνικισμού και πατσιφισμού) απόψεις. Αυτή είναι η πρώτη τάση που πολεμήθηκε από τους Ρώσους μαρξιστές Λένιν, Τρότσκι. Μια δεύτερη ήταν η μηχανική συγκεντρωτική, που καταντούσε, στο όνομα του οικονομικού σοσιαλιστικού ιδεώδους της συγκεντρωτικά οργανωμένης μελλοντικής οικονομίας, να υπηρετεί τον τσαρισμό στο εθνικό ζήτημα (σ'αυτή την κατεύθυνση χτυπούσε η αντισταλινική πολεμική του Λένιν για το γεωργιανό εθνικό ζήτημα). Η τρίτη άποψη που ορθά πολεμήθηκε ήταν η άποψη της Ρόζας: Δεν μπορεί να υπάρξει εθνική απελευθέρωση των υποδουλωμένων εθνοτήτων κάτω από τον καπιταλισμό, και ειδικά της πολωνικής εθνότητας στην εποχή μας. Άρα μόνον σοσιαλιστικά επαναστατικά συνθήματα θα ρίξουμε σ'αυτές, όχι και εθνικά.
Η πολιτική του μπολσεβικισμού για το εθνικό ολοκληρώθηκε στο 2ο και 3ο παγκόσμια Συνέδρια της Κ.Δ. με τις θέσεις για το αποικιακό ζήτημα πούναι ζήτημα εθνικό + αγροτικό. Γνωστή η θεμελιώδης θέση μας από τις σχετικές αποφάσεις. Δίνουμε μερικές διασαφήσεις που ίσως δεν είναι πρόχειρες στη μνήμη όλων:
1) Ο Λένιν απαντούσε πριν από τον πόλεμο στη Ρόζα: Δεν είναι, πρωτίστως, σωστό ότι είναι αδύνατη η απόκτηση ανεξάρτητης κρατικής ύπαρξης για τα υποδουλωμένα έθνη κάτω από τον καπιταλισμό πριν τη σοσιαλιστική επανάσταση. Λ.χ. όπως έγινε, έλεγε, με τη Νορβηγία κλπ. 'Αρα και στην Πολωνία κλπ
2) Φυσικά οριστική και πραγματική εθνική ελευθερία μόνο με τη σοσιαλιστική επανάσταση θα βρουν οι εθνικά καταπιεζόμενοι. Αλλά είναι λάθος να κρατούμε μηδενισμό πολιτικό απέναντι στα εθνικά επαναστατικά κινήματα και να μην επιδιώξουμε να τα κάνουμε βοηθητικά συμμαχικά στοιχεία του γενικού επαναστατικού κινήματος για την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας στον κόσμο.
3) Για την ηγεσία του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος (αγροτική πλειονοψηφία αποικιακών λαών, καθυστερημένες ή μή μικρές εθνότητες στην Ευρώπη) σήμερα θα παλαίψουν η μπουρζουαζία και το νεογέννητο προλεταριάτο. Η μπουρζουαζία κι αν υπερτερήσει στην αρχή (Ινδίες, Κίνα), τελικά, ακόμα και μέσα στην πορεία της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης, θα συμβιβαστεί με τους καταπιεστές ή υποψήφιους αντίζηλούς της καταπιεστές ξένους ιμπεριαλιστές. Γι'αυτό η πολιτική μας: Μαζί μ'όλο τον υποδουλωμένο λαό για την αυτοδιάθεση μέχρις αποχωρισμού -αλλά ανεξάρτητη πολιτική θέση κατά της προδότρας του εθνικο-επαναστατικού σκοπού μπουρζουαζίας- για την προλεταριακή εξουσία που μόνη είναι πλέρια εγγύηση για τη νίκη κατά του ξένου εθνικού ζυγού. Συνδυασμός πάλης για αποτίναξη εθνικού και κοινωνικού ζυγού. (Εδώ ο Λένιν και ο Τρότσκι αντιμετώπισαν τις καιροσκοπικές τάσεις του Ινδού κομμουνιστή δεξιού ηγέτη Ρόι στα συνέδρια της Κ.Δ., ιδίως στο 2ο και 3ο).
4) Τα καταστρεφτικά αποτελέσματα της σταλινικής πολιτικής στην Κίνα (1925-27, 1936-40) έχουν για κύρια πηγή το σταλινικό οπορτουνισμό στο εθνικό-αποικιακό: εγκατάλειψη της ανεξάρτητης θέσης του προλεταριάτου.
5) Η δυνατότητα του νεοπαγούς προλεταριάτου της καταπιεζόμενης εθνότητας στους αποικιακούς και τους καθυστερημένους μικρούς λαούς να διεκδικήσει την ηγεσία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στηρίζεται α) στο γενικό χαρακτήρα της εποχής, β) στη συνδρομή του προοδευμένου προλεταριάτου των μητροπόλεων, του προλεταριάτου των καταπιεζόντων εθνών.
6) Το επαναστατικό προλεταριάτο του καταπιέζοντος έθνους υπερασπίζοντας το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης της καταπιεζόμενης εθνότητας εκπληρώνει έναν όρο εκ των ουκ άνευ α) για τη διεθνιστική διαπαιδαγώγηση των μαζών και τον τέλειο αποχωρισμό τους από την επίδραση της ιδεολογίας της κυρίαρχης τάξης, β) για την επιτυχία της σοσιαλιστικής ανοικοδόμησης αύριο. Αγγλικό προλεταριάτο που δεν θα διεκδικήσει από τώρα την εθνική ελευθερία των Ιρλανδών δεν είναι σε θέση να διεκδικήσει επιτυχώς τη δική του κοινωνική απελευθέρωση από την αγγλική καπιταλιστική εξουσία -έλεγε ο Μαρξ στα μέσα του περασμένου αιώνα. Ανάμεσα στις εκμεταλλευόμενες μάζες, προλετάριους και χωρικούς, της καταπιεζόμενης εθνότητας και στο προλεταριάτο του καταπιέζοντος έθνους υπάρχουνε μοιραία και καλλιεργούνται συστηματικά από την κυρίαρχη τάξη αισθήματα δυσπιστίας, μίσους και γενικά αποξένωσης, εχθρότητας απέναντι στα ταξικά τους αδέρφια. Στοιχείο ομαδικής ψυχολογίας που εμποδίζει σοβαρότατα τη συνένωση όλων των εκμεταλλευόμενων στην πάλη κατά του κοινού εθνικού και κοινωνικού εχθρού και δίχως άλλο θα εμποδίζει τη συναδέλφωσή τους αύριο για τη σοσιαλιστική ανοικοδόμηση. Η δυσπιστία και η αποξένωση αυτή δεν μπορούν αλλοιώτικα να πολεμηθούν παρά μόνο αν ΑΠΟ ΤΩΡΑ ΠΕΙΣΘΕΙ το προλεταριάτο και η αγροτιά της καταπιεζόμενης εθνότητας ότι το προλεταριάτο της καταπιέζουσας εθνότητας είναι πραγματικά, όχι στα λόγια, υπέρ της απελευθέρωσής τους, ότι από τώρα ακόμα και ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ είναι έτοιμο αυτό το προλεταριάτο να αγωνιστεί μαζί τους για την εθνική αυτοδιάθεσή του μέχρι και αυτού του κρατικού των αποχωρισμού, αν τέτοια είναι η θέλησή τους.
Αυτή τη διεθνιστική ΕΜΠΡΑΧΤΗ διαπαιδαγώγηση έδωσε ο μπολσεβικισμός από τα χρόνια του τσάρου στις πολυάριθμες καταπιεζόμενες εθνότητες της ρωσικής αυτοκρατορίας και έτσι κατάχτησε την εμπιστοσύνη τους προς τη νέα κυρίαρχη τάξη -δηλαδή προς τη θεληματική τους ομοσπόνδως και αδελφική συνεργασία στο έργο της αποκεντρωτικής σοσιαλιστικής οικονομικής ανοικοδόμησης. Και είναι γνωστό πως αυτή η τελευταία έδωσε παράλληλα και την πιο μεγάλη πολιστιστική αυτονομία που μπόρεσε ποτέ να φανταστεί ώς τώρα οποιοσδήποτε αστός ή σοσιαλδημοκράτης θεωρητικός του εθνικού ζητήματος. Η σταλινική απολυταρχία καταργεί αυτή την προϋπόθεση σήμερα και ετοιμάζει νέες φοβερές χωριστικές εκρήξεις για μεγάλο κίνδυνο του ό,τι απομένει από τις καταχτήσεις του Οχτώβρη (Ουκρανία σήμερα!).
ΙΙ
Για το μακεδονικό οι διάφορες απόψεις το ιστορικό και εθνολογικό[1] ζήτημα είναι γενικά, καλά εκτεθειμένο από τους σ.Λ., Τ. και Κρ. Ιδίως οι άμεσες διεκδικήσεις πούχει στο τέλος η εισήγηση των σ.Λ. και Τ. συνοψίζουνε πολύ σωστά τη θέση μας. Τα τελικά γενικά συνθήματά τους μονάχα είναι αφηρημένα και άρα δεν έχουν το ουσιώδες χαρακτηριστικό των κομμουνιστικών συνθημάτων, τη συγκεκριμένη μορφή και την άμεση κατανοητότητά τους από τις πλατειές μάζες:
1) «Αυτοδιάθεση της μακεδονικής εθνότητας μέχρι και του αποχωρισμού της» (του κρατικού δηλαδή). 2) «Βαλκανική Ομοσπονδία Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών». Αυτά πρέπει να είναι τα συνθήματά μας τα γενικά είναι όμως ανακριβές ότι η θέση του Αρχειομαρξισμού και του ΚΚΕ είναι «μπουντιστική» ή «αυστρομαρξιστική». Τα δύο αυτά κόμματα (το Αρχείο πάντοτε, το ΚΚΕ από το 1932 κ' έπειτα) δεν διεκδικήσανε με έμπραχτο τρόπο ούτε μια (αριθμ.1) απαίτηση άμεση των Μακεδόνων. Αγνοούν απλά και καθαρά την ύπαρξή τους και λένε ότι η ελληνική μπουρζουαζία καθάρισε το ζήτημα με το διπλό εξεθνιστικό τους εξανδραποδισμό στη Μακεδονία, δηλαδή την ελληνοβουλγαρική «εκουσία» ανταλλαγή και την ελληνοτουρκική ανταλλαγή. Είναι λοιπόν εκεί πάνω κόμματα-πραχτορεία του ελληνικού εθνικισμού, στην κυριολεξία. Πότε σταλινικός βουλευτής μίλησε για ένα (αριθμ.1), έστω επουσιώδες, άμεσο ζήτημα Μακεδόνων στη Βουλή; Και μέσα σ'όλες τις τραγωγίες που αποτελούν το λεγόμενο «φρούριο της Ακροναπλίας» η τραγικότερη είναι να υπάρχουν Μακεδόνες κλεισμένοι εδώ ως οπαδοί του σταλινισμού. Υπάρχει κ' ένας αρχείος του τραγικότατου αυτού είδους, μαθαίνουμε.
Στην κριτική που οι σ. Λ. και Τ. κάνουνε στο παλιό σύνθημα του ΚΚΕ (1924-1926) χρειάζονται διευκρινίσεις και συμπληρώσεις για ν'αποφύγουμε λάθη που δεν έχουν ίσως ιστορική μόνο σημασία: Σωστό πως το σύνθημα: «Ενιαία και Ανεξάρτητη Μακεδονία - Ενιαία και ανεξάρτητη Θράκη» της 7ης Βαλκανικής Συνδιάσκεψης και του 'Εκτακτου Συνεδρίου του ΚΚΕ του 1924 ήταν «ανεδαφικό».
1) Θρακική εθνότητα δεν υπάρχει. Η ανάμιξη Τούρκων και Ελλήνων (βούλγαροι πολύ μικρή μειοψηφία εκεί ανέκαθεν) δεν βάζει σήμερα το εθνικό ζήτημα εκεί πέρα με τη μορφή αυτή («θρακικό έθνος», όπως στον καιρό της δωρικής καθόδου) -φανερό το πράμα.
2) Όμοια, το σύνθημα αυτό τοποθετεί το μακεδονικό ζήτημα σαν εδαφικό και όχι σαν εθνικό που είναι. Γεωγραφικά Μακεδονία είναι μια έκταση που εύλογα δημιουργεί σύγχυση ανάμεσα στους Βούλγαρους εθνικιστές «αυτονομιστές» και στους διεκδικητές της απελευθέρωσης της μακεδονικής εθνότητας. Αυτή η εθνότητα είναι συμπαγής σε ορισμένο μόνο τμήμα της γεωγραφικής ενότητας που λέγεται «Μακεδονία». Φυσικά (κ' εδώ η ανάλυση της εισήγησης Λ.-Τ. είναι ικανοποιητικότατη) η πολιτική η επαναστατική δεν αντικρύζει στατιστικά-συνοριακά το πράγμα, όπως κάνουν οι εθνολογικοί και «σοσιαλιστικοί» λακέδες των βαλκανικών μπουρζουαζιών, αλλά δυναμικά-επαναστατικά, κι αφήνει μετά την επανάσταση τον καθορισμό των ελεύθερων εθνικών περιοχών στην πραγματικά ελεύθερη θέληση των ενδιαφερομένων αδελφωμένων λαών. Αλλά η σύγχυση που χύνει στις μάζες καταπιέζουσας και καταπιεζομένης εθνικότητας η κακή διατύπωση των συνθημάτων μας μπορεί να εμποδίσει αντί να βοηθήσει τους σκοπούς της διεθνιστικής πολιτικής μας. Και πράγματι τους βοήθησε: Με τί καταπληκτική ευκολία οι Έλληνες προλετάριοι δέχτηκαν τη νέα υπερσωβινιστική πολιτική του ΚΚΕ που διαδέχτηκε το εσφαλμένο εκείνο σύνθημα! Τί φοβερό χάος δημιουργήθηκε μέσα στα κεφάλια όλων των αγωνιστών και πόσο αυτό εμποδίζει και θα εμποδίσει ακόμα τη διεθνιστική διαπαιδαγώγησή τους από το Κόμμα μας!
Αλλά το λάθος των συνθημάτων εκείνων δεν είναι ούτε η Θράκη (που σαν ψωραλέα έλειψε απ'όλα τα ντοκουμέντα του ΚΚΕ ακόμα και από την 1η Δεκεμβρίου 1924 -τόσο η δύναμη της πραγματικότητας ήταν ακατανίκητη!) ούτε η «ανεδαφική» εδαφικότητα της διατύπωσης του μακεδονικού συνθήματος. Τα συνθήματα εκείνα ήταν καιροσκοπία καθαρή και μάλιστα του πιο πρωτότυπου τυχοδιωκτικού είδους. Για όσους δεν έχουν υπόψη τις αναλύσεις της πρώτης αριστερής αντιπολιτευτικής ομάδας του ΚΚΕ και αργότερα του «Σπάρτακου» πάνω σ'αυτό το σπουδαιότατο ζήτημα θα προστεθούν μερικά εδώ.
Μετά την πρώτη βουλγαρική ήττα (1923) και τη δεύτερη (1924), και μετά τη μεγάλη γερμανική ήττα του 1923 (φθινόπωρο), η σταλινική γραφειοκρατία που τότε άρχιζε να στερεώνεται και να υπονομεύει σοβαρά τη Διεθνή [περίοδο ζηνοβιεφικο-σταλινικού τυχοδιωχτισμού (1924-26)] έρριξε στο κέντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής της τις εθνικές εξεγέρσεις (Ράντιτς, Σλοβάκοι, Τσέχοι, Ουκρανοί, Μακεδόνες κλπ.). Ο εισηγητής Μανουίλσκυ στο 5ο Συνέδριο (1924) έλεγε: Η μπόμπα που βάζομε για την επιτυχία της επανάστασης στην Ευρώπη είναι τώρα: οι εθνικές εξεγέρσεις. Κεντρικό ζήτημα που επισκίασε όλα τα άλλα στο 5ο παγκόσμιο Συνέδριο ήταν το εθνικό. Τότε υποχρεώθηκε και το ΚΚΕ να βάλει το μακεδονικό στο κέντρο της πολιτικής του γιατί -δήλωναν ο Δημήτρωφ και ο Κολλάρωφ στη Μόσχα- «μόνον έτσι θα καταχτήσουμε τους κομιτατζήδες στη συμμαχία μ'εμάς για την κατάληψη της εξουσίας στη Βουλγαρία. Το ΚΚΕ πρέπει να είναι έτοιμο σε κάθε θυσία για τη βουλγαρική επανάσταση, δηλαδή για τη βαλκανική επανάσταση». Αφού χαντάκωσαν οι οπορτουνιστές ηγέτες του βουλγάρικου Κ.Κ. το κίνημα, έπεσαν στην τυχοδιωχτική αυταπάτη όταν πίστεψαν πως, αφού με τη δύναμη προλεταριάτου και χωρικών δεν καταχτήσανε την εξουσία, θα την καταχτούσαν με το συμβόλαιο πολιτικής συμμαχίας που υπογράψανε το Μάη του 1924 στη Βιέννη με τους Αλεξαντρώφ και Πρωτογκέρωφ[Δ]. Σε 6 μήνες μόνο κατέρρευσε η σκιώδης εκείνη συμμαχία για ν'αποδείξει την απέραντη τύφλα της βουλγαρικής κομματικής -σταλινικής υπό κατασκευήν- διοίκησης Κολλάρωφ-Δημήτρωφ. Δολοφονήθηκε ο Αλεξαντρώφ, ύστερα ο Πρωτογκέρωφ, και οι Μακεδόνες κομιτατζήδες, αφού ξανάπαιξαν μια φορά ακόμα τον αιμοσταγή ρόλο τους σε βάρος των εργατών και χωρικών κομμουνιστών της Βουλγαρίας (σφαγές μετά το πουτς Σβετά-Νεντέλια[E], Απρίλης 1925), έπεσαν με τη σειρά τους θύματα της «αιώνιας φιλίας» σερβικής και βουλγαρικής μπουρζουαζίας. Το μακεδονικό κίνημα σαν ιδιαίτερη επαναστατική οργάνωση τέθηκε εκτός νόμου και μέσα στη Βουλγαρία.
Σύμφωνα με τη λογική της πολιτικής εκείνης καιροσκοπίας απέναντι του Μακεδονικού Κομιτάτου, το σύνθημά μας δεν έπρεπε σαφώς να εκφράζει τη θέση αρχής μας (principielle) απέναντι στο εθνικό-μακεδονικό ζήτημα, αλλά έπρεπε να ζητάει τη Μακεδονία ανεξάρτητη (και τη Θράκη). Και νά γιατί, μόλις η εξτρεμιστικο-ζηνοβιεφική φάση της ανερχόμενης σταλινικής γραφειοκρατίας ακολουθήθηκε από την καιροσκοπικο-μπουχαρινική της ύστερ'απ'την οριστική καταβαράθρωση του βαλκανικού κινήματος, ο Μπατουλέσκου, αντιπρόσωπος της Διεθνούς, στάλθηκε στην Ελλάδα για να πει ξαφνικά... «αποσύρατε το σύνθημα» την ώρα που η Κ.Ε. του Κόμματος όφειλε επί δικαστηρίου να υπερασπίσει δημόσια την υπόθεση πια του προλεταριακού διεθνισμού και την ίδια την τιμή του Κόμματος. Και έσωσε τότε η Κ.Ε. με τη στάση της την τιμή του αγωνιζόμενου προλεταριάτου και του ΚΚΕ[Z] στέλνοντας στο διάβολο το γελοίο εκείνο παραγγελιοδόχο του Στάλιν, αλλά η «μπόμπα» του Μανουίλσκυ είχε αποδειχτεί μπόμπα όχι στα θεμέλια του ευρωπαϊκού καπιταλισμού αλλά του ευρωπαϊκού κομμουνισμού. Πράγματι μέσα σ'ένα χρόνο όλη η περί εθνικού πύρινη φιλολογία του 1924 είχε μεταφερθεί στα θλιβερά αρχεία της σταλινιζόμενης Διεθνούς.
Στο 3ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Μάρτης 1927) ο σταλινικός αντιπρόσωπος της Κ.Δ. Ρέμμελε (αφού κατατρόπωσε τότε με τη συκοφαντία τον τροτσκισμό και την πρώτη αντιπολιτευτική ομάδα του ΚΚΕ, κατάντησε ύστερα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Τουρκεστάν και τέλος στο εκτελεστικό απόσπασμα) απέσυρε ουσιαστικά το σύνθημα. Τυπικά όμως το υποστήριξε απέναντι στην αντιπολίτευσή μας μόνο για λόγους εσωτερικού γοήτρου της γραφειοκρατίας, εκμεταλλευόμενος τη γενική πίστη του Κόμματος στη Διεθνή του Λένιν και την άγνοιά του για το μόλις τότε εξερχόμενο από τα ρωσικά όρια αριστερό αντιπολιτευτικό κίνημα.
III
1. Όποιος αρνείται την ύπαρξη, αλύτου ώς τώρα, ενός εθνικού μακεδονικού ζητήματος στην ελληνική, βουλγαρική, σερβική Μακεδονία είναι δίχως άλλο λακές της μπουρζουαζίας.
2. Όποιος αρνείται το ιστορικό απελευθερωτικό κίνημα των Μακεδόνων, αυτός ή είναι αμαθής και τότε πρέπει να μάθει την ιστορία του κινήματος αυτού και των εθνικών του ηρώων ή είναι πάλι λακές μιας από τις τρεις καταπιέζουσες μπουρζουαζίες.
3. Το κίνημα αυτό έχει πνιγεί ώς τώρα στο αίμα και στην προδοσία ή έχει πάθει μια καταστρεφτική για τα συμφέροντα των Μακεδόνων εργατών και χωρικών εκμετάλλευση από τη (βουλγαρική ιδίως) βαλκανική μπουρζουαζία.
4. Το κίνημα αυτό μπορεί να ξαναβρεί μια νέα ανάπτυξη κάτω από ευνοϊκές νέες ιστορικές συνθήκες -κοινωνικές, οικονομικές (εκμετάλλευση άγρια των εργαζομένων μακεδονικών μαζών από τις καταχτητικές εθνικές μπουρζουαζίες, ζητήματα αγροτικής ιδιοκτησίας κλπ.), πολιτικές (εσωτερικές κρίσεις στα βαλκανικά κράτη, πόλεμος) και πολιτιστικές συνθήκες.
5. Όποιος αρνείται αυτή τη δυνατότητα είναι τυφλός ή εθελοτυφλεί, αν δεν είναι λακές των εθνικιστών εξανδραποδιστών του πολυπαθούς μακεδονικού λαού.
6. Οι κομμουνιστές δεν αναλαμβάνουν να «δημιουργήσουν» εθνικά κινήματα εκεί όπου τέτοια δεν υπάρχουν, έργο χιμαιρικό. Υποστηρίζουν τέτοια κινήματα όπου εκδηλώνονται.
7. Οι κομμουνιστές μπροστά σ'ένα νικημένο ή προδομένο εθνικο-απελευθερωτικό κίνημα ή μπροστά σε εξεθνιστικές, εξανδραποδιστικές ενέργειες της εθνικής τους μπουρζουαζίας δεν κλείνουν τα μάτια και δεν γίνονται λάτρεις του «τετελεσμένου γεγονότος». Δεν θ'αρνηθούνε την πραγματικότητα της εθνικής καταπίεσης μιας εθνότητας και τον πόθο της (που υπάρχει στην καρδιά και στο μυαλό κάθε Μακεδόνα εργαζομένου) ν'αποτινάξει μια μέρα τον εθνικό ζυγό. Οι κομμουνιστές κάνουν δικούς τους τους απελευθερωτικούς αυτούς πόθους του μακεδονικού λαού και διακηρύττουν δυνατά από τώρα το δικαίωμά του να αυτοδιατεθεί μέχρι και του κρατικού αποχωρισμού του, αν τέτοια είναι η θέλησή του. Υπερασπίζουν κάθε μέρα κάθε άμεση εθνική του διεκδίκηση, οικονομική, πολιτική, πολιτιστική, και έτσι ετοιμάζουν από τώρα την αυριανή επαναστατική συμμαχία του κοινωνικού επαναστατικού κινήματος του προλεταριάτου με το εθνικό επαναστατικό κίνημα των Μακεδόνων κατά του κοινού εχθρού της βαλκανικής μπουρζουαζίας.
Παντελής Πουλιόπουλος
Ακροναυπλία, Μάης 1940
Pandelis Pouliopoulos
From Wikipedia, the free encyclopedia
Jump to: navigation, search
Pandelis Pouliopoulos (10 March 1900-6 June 1943) (Greek: Παντελής Πουλιόπουλος) was a Greek communist and onetime general secretary of the Communist Party of Greece (KKE). He stood for the internationalist and revolutionary character of the communist movement. He is the founder of the trotskyist movement in Greece.
Born in Thiva, Greece, Pouliopoulos enrolled at Athens University in 1919 to study law. In 1919, he joined the Socialist Labour Party of Greece (SEKE), the forerunner of the Communist Party of Greece.
In 1920, he was conscripted to fight in the Greek-Turkish war of 1919-1922. He was arrested in 1922 for anti-war activity, but was freed with the end of the war.
From 1923 to 1925, was prominent in war veterans movement and, in 1924, was elected president of the Panhellenic Federation of Veterans.[1]
In 1924, was party delegate to the fifth congress of the Comintern. Later that year he became general secretary of the KKE. On 24 August 1925, Pouliopoulos, along with 23 others, was placed on tried in Athens on charges of promoting the autonomy of Macedonia and Thrace.[2] He gave a five hour speech in his defence and the trial was adjourned. On 22 February 1926, the trial of the "autonomists" resumed. The charges were dropped, but instead of being released, the men were exiled to Anafi, Amorgos and Folegandros islands.
Pouliopoulos was taken to Folegandros island. He was freed in 1926 with the fall of the Pangalos dictatorship. Although he resigned in September 1926 after his leadership was blamed for the poor performance of the party, he was reinstated by the Comintern.
At the party's congress in March 1927, Pouliopoulos (along with Giatsopoulos) was removed from the Central Committee. Later that year, they were formally expelled from the party after publishing and circulating the New Beginning (Greek: Neo Ksekinima) pamphlet.[3] They subsequently formed an oppositional group which aligned itself with the International Left Opposition. They began to publish a journal called Spartacus from December 1928 onwards. They refused to join Archeiomarxists group which split the KKE, regarding it as having a sectarian attitude towards the party.
When the Archeiomarxists were accepted as the representatives of the International Left Opposition in Greece, Leon Trotsky condemned the Pouliopoulos' group, which was excluded from the Trotskyist movement along with the 'Fractionalists' who had just split from the Archeiomarxists led by Michel Pablo.
In 1934, the two groups joined together to set up the Organisation of Internationalist Communists of Greece (OKDE) in 1934, and for a while Pouliopoulos maintained links with other oppositional groups around Landau and Molinier, opposing the movement to create a new International from 1933 onwards, but took the initiative in the move to unite the Greek Trotskyists in 1938 to form the Unified Organisation of Communist Internationalists of Greece (EOKDE). In September 1938, the EOKDE was present at the founding of the Fourth International in Paris.
In 1938, after going into hiding, he was eventually arrested by the Metaxas dictatorship and imprisoned in the Acronauplia, where he continued his work. In 1943, along with over a hundred other militants, he was executed by the Italian occupation forces in Nezero, near Larissa, in retaliation for the destruction by partisans of the Gorgopotamos bridge. Addressing himself in Italian to the squad of soldiers given the job of executing him, he exhorted them not to commit such a crime against the anti-fascist resisters and their adversaries in the war. When the soldiers refused to be executioners, it was the Carabinieri who were given the task.
Pouliopoulos translated into Greek Marx's Das Kapital and Critique of Political Economy, L. Trotsky’s The Revolution Betrayed, K. Kautsky’s "Economic Theories of Karl Marx" and "Kant" as well as N. Bukharin’s "History of Historical Materialism".
From Wikipedia, the free encyclopedia
Jump to: navigation, search
Pandelis Pouliopoulos (10 March 1900-6 June 1943) (Greek: Παντελής Πουλιόπουλος) was a Greek communist and onetime general secretary of the Communist Party of Greece (KKE). He stood for the internationalist and revolutionary character of the communist movement. He is the founder of the trotskyist movement in Greece.
Born in Thiva, Greece, Pouliopoulos enrolled at Athens University in 1919 to study law. In 1919, he joined the Socialist Labour Party of Greece (SEKE), the forerunner of the Communist Party of Greece.
In 1920, he was conscripted to fight in the Greek-Turkish war of 1919-1922. He was arrested in 1922 for anti-war activity, but was freed with the end of the war.
From 1923 to 1925, was prominent in war veterans movement and, in 1924, was elected president of the Panhellenic Federation of Veterans.[1]
In 1924, was party delegate to the fifth congress of the Comintern. Later that year he became general secretary of the KKE. On 24 August 1925, Pouliopoulos, along with 23 others, was placed on tried in Athens on charges of promoting the autonomy of Macedonia and Thrace.[2] He gave a five hour speech in his defence and the trial was adjourned. On 22 February 1926, the trial of the "autonomists" resumed. The charges were dropped, but instead of being released, the men were exiled to Anafi, Amorgos and Folegandros islands.
Pouliopoulos was taken to Folegandros island. He was freed in 1926 with the fall of the Pangalos dictatorship. Although he resigned in September 1926 after his leadership was blamed for the poor performance of the party, he was reinstated by the Comintern.
At the party's congress in March 1927, Pouliopoulos (along with Giatsopoulos) was removed from the Central Committee. Later that year, they were formally expelled from the party after publishing and circulating the New Beginning (Greek: Neo Ksekinima) pamphlet.[3] They subsequently formed an oppositional group which aligned itself with the International Left Opposition. They began to publish a journal called Spartacus from December 1928 onwards. They refused to join Archeiomarxists group which split the KKE, regarding it as having a sectarian attitude towards the party.
When the Archeiomarxists were accepted as the representatives of the International Left Opposition in Greece, Leon Trotsky condemned the Pouliopoulos' group, which was excluded from the Trotskyist movement along with the 'Fractionalists' who had just split from the Archeiomarxists led by Michel Pablo.
In 1934, the two groups joined together to set up the Organisation of Internationalist Communists of Greece (OKDE) in 1934, and for a while Pouliopoulos maintained links with other oppositional groups around Landau and Molinier, opposing the movement to create a new International from 1933 onwards, but took the initiative in the move to unite the Greek Trotskyists in 1938 to form the Unified Organisation of Communist Internationalists of Greece (EOKDE). In September 1938, the EOKDE was present at the founding of the Fourth International in Paris.
In 1938, after going into hiding, he was eventually arrested by the Metaxas dictatorship and imprisoned in the Acronauplia, where he continued his work. In 1943, along with over a hundred other militants, he was executed by the Italian occupation forces in Nezero, near Larissa, in retaliation for the destruction by partisans of the Gorgopotamos bridge. Addressing himself in Italian to the squad of soldiers given the job of executing him, he exhorted them not to commit such a crime against the anti-fascist resisters and their adversaries in the war. When the soldiers refused to be executioners, it was the Carabinieri who were given the task.
Pouliopoulos translated into Greek Marx's Das Kapital and Critique of Political Economy, L. Trotsky’s The Revolution Betrayed, K. Kautsky’s "Economic Theories of Karl Marx" and "Kant" as well as N. Bukharin’s "History of Historical Materialism".
Comment