Tweet
Даме Груев бил пијаница, а Илинденското востание глупост Останати вести
Терористичките кампови ги гледа само Тадиќ
По условената покана за НАТО, условен и датумот за преговори со ЕУ?
Кој ги предаде бранителите кај Карпалак?
Во државната администрација лани се вработиле 10.000 лица
Македонските пратеници земаат плата и кога не работат
Здравството доби еден месец за да ги отстрани спорните видеокамери
Ред работа, ред протести за гасната централа
Казни за лекарите што претерале со дополнителна работа
Николовска турбоавтор на учебници по македонски јазик
Печати | Прати ја страницата | Врати се назад
Тезата од групации во Скопје за промена на името во спорот со Грција не е нова и немаше да вџашува толку да не почнуваше хистерично да се развива со извртување на македонското минато и со креирање современи пораки врз основа на лаги за илинденскиот период
Понекогаш човек не им верува на своите очи. Гледа, чита, па одново, па уште еднаш, ама испаѓа дека не се лаже. Тоа што го гледа и чита е верно.
Така и во случајот со последната порака што преку своја колумна ни ја упати Жарко Трајановски, пајташот на Бранко Героски, Владе Милчин и уште неколкумина други од т.н. „Движењето на граѓаните за европска Македонија“. Шприцер ладен, типот ни го соопшти своето долгогодишно „размислување“ дека Илинденското востание било мит и револуционерна глупост на некои луѓе, а меѓу нив во ложата едно од главните места го заземал Даме Груев, кој бил пијаница и кој поради својата слабост кон виното ем ракијата, го загубил и животот.
Можеби ова немаше да биде толку интересно, освен како случај што вреди да се набљудува од сосема други причини, да не беше клучната поента: Груевски не треба да се поведува по вакви настани и фигури, по некакви револуции во „одбрана на името и идентитетот“, туку треба да им се препушти на бранот реформи, кои во спорот со Грција подразбираат прифаќање на грчките услови. Зашто, ако Илинденското востание е мит, залудно е и барањето врска меѓу денешниот македонски народ и неговото минато. Последица на тоа би било логичното прифаќање на нешто што не е мит: денешните Македонци се нова вештачка кованица и затоа не би требало толку многу да им противречат на Грците кога овие сметаат дека имаат исклучиво право на терминот Македонија.
Тезата на таа групација за промена на името не е нова, и можеби немаше да вџашува толку да не почнуваше да навлегува во нови сфери: да го извртува и да го поништува нашето минато. Значи, да е потврдено дека наспроти Груев, Гарванов и Сарафов, стоеле Гоце Делчев и Ѓорче Петров, кои биле поумни и кои биле против востанието, како што денес има поумни од тие што „востанички“ го бранат името во спорот со Грција. Според нашиот Европеец, Гоце и Ѓорче биле за реформи, иако не е јасно што подразбира тоа кога станува збор за 1903 г.
Подарок за Бугарите
Меѓутоа, пред 106 години не било баш така. Токму во таа клучна година никој не бил против востание, па ни Делчев и Петров. Разликата била во начинот на кој треба да се води тоа. Делчев сметал дека треба да се прибегне кон тероризам и кон перманентни акции, кои би биле изведувани подалеку од населените места, за да се избегне или да се сведе на минимум штетата од турската одмазда врз невините жители. Прашање е дали на Ѓорче, научен на опуштениот кафеански живот во Софија со пари од ВМРО, му се допаѓала и оваа идеја, но на Делчев не можел да му противречи.
Наспроти тоа, врз Груев во Смилево клучниот притисок бил извршен од костурчани, за што постојат записници и сведоштва, иако Лазар Поп Трајков, костурска легенда од тоа време, подоцна го ублажувал тој став. Нивниот мотив бил кристално чист: во Костурско гладот веќе бил неподнослив. Се разбира, и тогаш Грците давале пари и со тоа можело да биде победен гладот, ама условот бил да си го продадеш не само телото, туку и душата. Во тоа време имало малкумина спремни на такво нешто.
Значи, наводниот факт дека Гоце и Ѓорче биле за некакви реформи, наспроти Груев, Сарафов и Гарванов, кои сакале народот да изгине, е прва од лагите во пораката што бара од Македонците повеќе да ја наведнат главата во односите со Грција отколку што тоа го чинеле во овие 20-тина години.
Втората манипулација е дека наместо востание, илинденците требало да чекаат реформи. Какви реформи можеле да се очекуваат во 1903 година македонската историја досега нема откриено. Тоа што го има откриено е дека во Битолско, Костурско, Леринско и да не набројуваме повеќе, луѓето едноставно веќе не можеле да издржат. А најмалку на што се надевале е дека султанот Абдул Хамид ќе им ја подобри положбата.
Пијан среде пости
Последната лага што би требало да нé увери оти денес е подобро да покажеме кооперативност кон Грција е загинувањето на Груев. Тој бил пијан како земја и поради тоа не можел да им побегне на Турците, ни раскажува поданикот на „Движењето за европска Македонија“. Рака на срце, тој цитира народна песна забележана уште во шеесеттите години на минатиот век (од Кирил Пенушлиски) и цитира разговор со жител на селото Русиново, кој му рекол дека „нема ништо херојско во неговата смрт“. Така, виното ем ракијата станаа причина поради која денес не треба да креваме револуција во одбрана на идентитетот (кој ли спомена револуција?), како што пијаницата Груев кревал непотребно востание пред стотина години зашто од тоа не испаднало ништо добро освен илјадници жртви (што не ја знаеја оваа порака многуте европски народи во 1941 г., па на мир да си проживеат под Хитлер?).
Вистината и за овој настан е малку поинаква. Македонската историја на песната не и посветила внимание како на историски извор од повеќе причини: Груев бил аскет (никакви негови пороци не споменува дури ни Анастас Лозанчев, кој не го поднесувал); во Русиново, беровско село крај кое Груев загинал во декември 1906 година, можело да има по некоја исушена слива и по некоја чашка ракија, но не и вино за целата чета, дури и во чорбаџиска куќа како што била таа каде што отседнал Груев; смртта Груев го стигнала на место што е најмалку два часа одење оддалечено од Русиново, па не може да се објасни како „земја пијаниот“ војвода можел да стигне до таму во услови кога имало половина метар снег под нозете и снежна виулица над главата; битката започнала околу 11 часот претпладне (Македонско-одрински преглед од 6 јануари 1907 г.), па е неверојатно дека Груев и четниците се опиле толку многу, а толку рано; Груев бил ранет и токму поради тоа Христо Матов вели дека бил забавен во движењето и загинал заедно со Карчов, кого не сакал да го остави на цедило; целиот настан се случува на 23 декември, пред Бадник (иако има мала забуна околу календарите), што значи дека биле во тек божиќните пости, на што секој војвода морал сериозно да внимава („покрстувањето“, односно воведувањето нови членови обично се вршело во црква за да се потенцира преданоста кон Бога).
Кога сето тоа ќе се собере, станува јасно зошто опцијата за пијанство на Груев како причина за неговото загинување не била досега земена сериозно и зошто ВМРО 21 година подоцна го ликвидира Белчев (како предавник), кој тие кобни денови го пречекал Груев во Русиново и инсистирал тој да престојува во куќата каде што бил затекнат од Турците. Можеби Белчев не е ликвидиран поради сомнеж за предавство, туку поради тоа што му ставал вино на винопиецот Груев во устата?
Кафе за Караманлис
Така доаѓаме до целината на приказната. Питу Гули бесполезно загинал зашто учествувал во мит чија алтернатива биле реформи. Даме Груев, чиј мозок го испило виното, е виновник за погромот на ВМРО (наспроти тоа, факт е дека многу војводи го прифатиле востанието зашто сметале дека турските провали во мирно време ќе ја уништат организацијата), а Гоце и Ѓорче биле против револуцијата, од што може да се заклучи дека сакале мирен соживот со империјата на султанот.
Од така одржаната историска лекција, денес би требало да научиме и да сфатиме дека отпорот кон барањата на Грците за промена на името на нашата држава и идентитетот на македонскиот народ треба да се напушти, да се прифатат условите од југ и така да се европеизира Македонија. Оти, ако нејзиното Илинденско востание е мит, ако тоа востание е кренато поради инсистирање на еден Бугарин (Гарванов, кој во мај 1903 завршил во затвор поради солунските атентати), на еден бонвиван како Сарафов, кој ги лажел луѓето со интервенција на 300-илјадна бугарска војска, и на едно пијаничиште како Груев, тогаш таа земја навистина нема историски корен на кој може да се повикува (интересно, во своите Спомени погоре споменатиот Лозанчев за „избрзаното“ востание по пет века ропство го обвинува Гоце Делчев). А, ако тоа е така, тогаш нема зошто Македонија да биде тврда кон грчките барања.
Тоа е едната димензија. Другата е во идејата да се докаже дека македонскиот народ со наводната одбрана на идентитетот и на името, денес го лажат така како што груевци, сарафовци и гарвановци го лажеле пред 106 години со востанието. И, ако продолжи вака, ќе заврши така како што завршил и во 1903-та. Затоа, подобро е да се молчи, да се наведне главата, а кубурата да се чува за не дај Боже.
Но, проблемот е во тоа што секогаш има нешто што ја нарушува домашната сметка. Дури и да е сето тоа точно (востанието да е мит и глупост, а Даме случај што денес би завршил на лечење во Бардовци), дури и самиот Трајановски да стане премиер на Македонија и како таков да му носи кафе, кроасани и сок од портокали в кревет на гордиот Македонец Караманлис, тоа нема да го смени фактот дека националната припадност на еден човек е индивидуално право што не може да се реши со меѓународни преговори, уште помалку може да се стави на хартија што се именува како меѓународен договор. Најмалку, пак, тоа може да биде предмет на присила преку која ние треба да бидеме европеизирани така што ќе бидат прекршени сите универзални и европски документи за човекови права донесени од истите тие што нé уценуваат. И тоа е законитост, како што е законитост дека Сонцето изгрева на исток. А глупавата револуција е токму тоа: обидот со заплашување, пропаганда, закани и сила да се измени таа законитост и да се наметне нешто што не е слободен избор на секој човек поединечно.
Грчкиот мит за Павлос Мелас
Митовите не се наш изум. Од тоа време, посебен е грчкиот мит за херојот Павлос Мелас, кој во есента 1904 г. бил испратен да подготви терен во Македонија за нејзино враќање кон грчките корени. Полн со верба, тој се упатил кон Костурско и не можел да се изначуди што во селата малку подалеку од границата кај р. Бистрица луѓето не зборуваат грчки, ниту пак им даваат леб на своите „ослободители“.
Мелас загинал кратко време по започнувањето на мисијата, а според грчката верзија на настанот, за тоа биле виновни комитите што пратиле лажен абер до Турците дека во куќата во која се сместил Мелас со четата се наоѓаат луѓе на ВМРО. За настанот Грците имаат снимено и филм, во кој откако е смртно погоден, Мелас ги изрекува последните зборови во стилот: „Чувајте ми ја Македонија“.
Подоцна се покажало дека е многу веројатно оти Мелас бил погоден од зад грб од свој соборец за да му биде земено ќесето со пари што го носел, но тоа не го менува грчкиот мит за него, ниту пак ги натера Грците да не го слават преку Музејот што во чест на овој човек е изграден во Костур. Патем, селото Статица, каде што тој загинал, денес го носи неговото име, а самиот Мелас е претворен во симбол на грчката борба за Македонија. Тоа е таа иста Македонија во која не можел да добие ни парче леб, како што плачливо и се жалел на својата љубов Наталија во едно од првите писма есента 1904 г.
Но, и покрај тоа, денес, никому во Грција не му паѓа на памет да каже дека нивната борба за Македонија е мит и дека од тоа треба да извлечат поука што ќе ги натера, нас, „скопјаните“ да нé остават на мира. Напротив.
Автор: Дарко Јаневски
Терористичките кампови ги гледа само Тадиќ
По условената покана за НАТО, условен и датумот за преговори со ЕУ?
Кој ги предаде бранителите кај Карпалак?
Во државната администрација лани се вработиле 10.000 лица
Македонските пратеници земаат плата и кога не работат
Здравството доби еден месец за да ги отстрани спорните видеокамери
Ред работа, ред протести за гасната централа
Казни за лекарите што претерале со дополнителна работа
Николовска турбоавтор на учебници по македонски јазик
Печати | Прати ја страницата | Врати се назад
Тезата од групации во Скопје за промена на името во спорот со Грција не е нова и немаше да вџашува толку да не почнуваше хистерично да се развива со извртување на македонското минато и со креирање современи пораки врз основа на лаги за илинденскиот период
Понекогаш човек не им верува на своите очи. Гледа, чита, па одново, па уште еднаш, ама испаѓа дека не се лаже. Тоа што го гледа и чита е верно.
Така и во случајот со последната порака што преку своја колумна ни ја упати Жарко Трајановски, пајташот на Бранко Героски, Владе Милчин и уште неколкумина други од т.н. „Движењето на граѓаните за европска Македонија“. Шприцер ладен, типот ни го соопшти своето долгогодишно „размислување“ дека Илинденското востание било мит и револуционерна глупост на некои луѓе, а меѓу нив во ложата едно од главните места го заземал Даме Груев, кој бил пијаница и кој поради својата слабост кон виното ем ракијата, го загубил и животот.
Можеби ова немаше да биде толку интересно, освен како случај што вреди да се набљудува од сосема други причини, да не беше клучната поента: Груевски не треба да се поведува по вакви настани и фигури, по некакви револуции во „одбрана на името и идентитетот“, туку треба да им се препушти на бранот реформи, кои во спорот со Грција подразбираат прифаќање на грчките услови. Зашто, ако Илинденското востание е мит, залудно е и барањето врска меѓу денешниот македонски народ и неговото минато. Последица на тоа би било логичното прифаќање на нешто што не е мит: денешните Македонци се нова вештачка кованица и затоа не би требало толку многу да им противречат на Грците кога овие сметаат дека имаат исклучиво право на терминот Македонија.
Тезата на таа групација за промена на името не е нова, и можеби немаше да вџашува толку да не почнуваше да навлегува во нови сфери: да го извртува и да го поништува нашето минато. Значи, да е потврдено дека наспроти Груев, Гарванов и Сарафов, стоеле Гоце Делчев и Ѓорче Петров, кои биле поумни и кои биле против востанието, како што денес има поумни од тие што „востанички“ го бранат името во спорот со Грција. Според нашиот Европеец, Гоце и Ѓорче биле за реформи, иако не е јасно што подразбира тоа кога станува збор за 1903 г.
Подарок за Бугарите
Меѓутоа, пред 106 години не било баш така. Токму во таа клучна година никој не бил против востание, па ни Делчев и Петров. Разликата била во начинот на кој треба да се води тоа. Делчев сметал дека треба да се прибегне кон тероризам и кон перманентни акции, кои би биле изведувани подалеку од населените места, за да се избегне или да се сведе на минимум штетата од турската одмазда врз невините жители. Прашање е дали на Ѓорче, научен на опуштениот кафеански живот во Софија со пари од ВМРО, му се допаѓала и оваа идеја, но на Делчев не можел да му противречи.
Наспроти тоа, врз Груев во Смилево клучниот притисок бил извршен од костурчани, за што постојат записници и сведоштва, иако Лазар Поп Трајков, костурска легенда од тоа време, подоцна го ублажувал тој став. Нивниот мотив бил кристално чист: во Костурско гладот веќе бил неподнослив. Се разбира, и тогаш Грците давале пари и со тоа можело да биде победен гладот, ама условот бил да си го продадеш не само телото, туку и душата. Во тоа време имало малкумина спремни на такво нешто.
Значи, наводниот факт дека Гоце и Ѓорче биле за некакви реформи, наспроти Груев, Сарафов и Гарванов, кои сакале народот да изгине, е прва од лагите во пораката што бара од Македонците повеќе да ја наведнат главата во односите со Грција отколку што тоа го чинеле во овие 20-тина години.
Втората манипулација е дека наместо востание, илинденците требало да чекаат реформи. Какви реформи можеле да се очекуваат во 1903 година македонската историја досега нема откриено. Тоа што го има откриено е дека во Битолско, Костурско, Леринско и да не набројуваме повеќе, луѓето едноставно веќе не можеле да издржат. А најмалку на што се надевале е дека султанот Абдул Хамид ќе им ја подобри положбата.
Пијан среде пости
Последната лага што би требало да нé увери оти денес е подобро да покажеме кооперативност кон Грција е загинувањето на Груев. Тој бил пијан како земја и поради тоа не можел да им побегне на Турците, ни раскажува поданикот на „Движењето за европска Македонија“. Рака на срце, тој цитира народна песна забележана уште во шеесеттите години на минатиот век (од Кирил Пенушлиски) и цитира разговор со жител на селото Русиново, кој му рекол дека „нема ништо херојско во неговата смрт“. Така, виното ем ракијата станаа причина поради која денес не треба да креваме револуција во одбрана на идентитетот (кој ли спомена револуција?), како што пијаницата Груев кревал непотребно востание пред стотина години зашто од тоа не испаднало ништо добро освен илјадници жртви (што не ја знаеја оваа порака многуте европски народи во 1941 г., па на мир да си проживеат под Хитлер?).
Вистината и за овој настан е малку поинаква. Македонската историја на песната не и посветила внимание како на историски извор од повеќе причини: Груев бил аскет (никакви негови пороци не споменува дури ни Анастас Лозанчев, кој не го поднесувал); во Русиново, беровско село крај кое Груев загинал во декември 1906 година, можело да има по некоја исушена слива и по некоја чашка ракија, но не и вино за целата чета, дури и во чорбаџиска куќа како што била таа каде што отседнал Груев; смртта Груев го стигнала на место што е најмалку два часа одење оддалечено од Русиново, па не може да се објасни како „земја пијаниот“ војвода можел да стигне до таму во услови кога имало половина метар снег под нозете и снежна виулица над главата; битката започнала околу 11 часот претпладне (Македонско-одрински преглед од 6 јануари 1907 г.), па е неверојатно дека Груев и четниците се опиле толку многу, а толку рано; Груев бил ранет и токму поради тоа Христо Матов вели дека бил забавен во движењето и загинал заедно со Карчов, кого не сакал да го остави на цедило; целиот настан се случува на 23 декември, пред Бадник (иако има мала забуна околу календарите), што значи дека биле во тек божиќните пости, на што секој војвода морал сериозно да внимава („покрстувањето“, односно воведувањето нови членови обично се вршело во црква за да се потенцира преданоста кон Бога).
Кога сето тоа ќе се собере, станува јасно зошто опцијата за пијанство на Груев како причина за неговото загинување не била досега земена сериозно и зошто ВМРО 21 година подоцна го ликвидира Белчев (како предавник), кој тие кобни денови го пречекал Груев во Русиново и инсистирал тој да престојува во куќата каде што бил затекнат од Турците. Можеби Белчев не е ликвидиран поради сомнеж за предавство, туку поради тоа што му ставал вино на винопиецот Груев во устата?
Кафе за Караманлис
Така доаѓаме до целината на приказната. Питу Гули бесполезно загинал зашто учествувал во мит чија алтернатива биле реформи. Даме Груев, чиј мозок го испило виното, е виновник за погромот на ВМРО (наспроти тоа, факт е дека многу војводи го прифатиле востанието зашто сметале дека турските провали во мирно време ќе ја уништат организацијата), а Гоце и Ѓорче биле против револуцијата, од што може да се заклучи дека сакале мирен соживот со империјата на султанот.
Од така одржаната историска лекција, денес би требало да научиме и да сфатиме дека отпорот кон барањата на Грците за промена на името на нашата држава и идентитетот на македонскиот народ треба да се напушти, да се прифатат условите од југ и така да се европеизира Македонија. Оти, ако нејзиното Илинденско востание е мит, ако тоа востание е кренато поради инсистирање на еден Бугарин (Гарванов, кој во мај 1903 завршил во затвор поради солунските атентати), на еден бонвиван како Сарафов, кој ги лажел луѓето со интервенција на 300-илјадна бугарска војска, и на едно пијаничиште како Груев, тогаш таа земја навистина нема историски корен на кој може да се повикува (интересно, во своите Спомени погоре споменатиот Лозанчев за „избрзаното“ востание по пет века ропство го обвинува Гоце Делчев). А, ако тоа е така, тогаш нема зошто Македонија да биде тврда кон грчките барања.
Тоа е едната димензија. Другата е во идејата да се докаже дека македонскиот народ со наводната одбрана на идентитетот и на името, денес го лажат така како што груевци, сарафовци и гарвановци го лажеле пред 106 години со востанието. И, ако продолжи вака, ќе заврши така како што завршил и во 1903-та. Затоа, подобро е да се молчи, да се наведне главата, а кубурата да се чува за не дај Боже.
Но, проблемот е во тоа што секогаш има нешто што ја нарушува домашната сметка. Дури и да е сето тоа точно (востанието да е мит и глупост, а Даме случај што денес би завршил на лечење во Бардовци), дури и самиот Трајановски да стане премиер на Македонија и како таков да му носи кафе, кроасани и сок од портокали в кревет на гордиот Македонец Караманлис, тоа нема да го смени фактот дека националната припадност на еден човек е индивидуално право што не може да се реши со меѓународни преговори, уште помалку може да се стави на хартија што се именува како меѓународен договор. Најмалку, пак, тоа може да биде предмет на присила преку која ние треба да бидеме европеизирани така што ќе бидат прекршени сите универзални и европски документи за човекови права донесени од истите тие што нé уценуваат. И тоа е законитост, како што е законитост дека Сонцето изгрева на исток. А глупавата револуција е токму тоа: обидот со заплашување, пропаганда, закани и сила да се измени таа законитост и да се наметне нешто што не е слободен избор на секој човек поединечно.
Грчкиот мит за Павлос Мелас
Митовите не се наш изум. Од тоа време, посебен е грчкиот мит за херојот Павлос Мелас, кој во есента 1904 г. бил испратен да подготви терен во Македонија за нејзино враќање кон грчките корени. Полн со верба, тој се упатил кон Костурско и не можел да се изначуди што во селата малку подалеку од границата кај р. Бистрица луѓето не зборуваат грчки, ниту пак им даваат леб на своите „ослободители“.
Мелас загинал кратко време по започнувањето на мисијата, а според грчката верзија на настанот, за тоа биле виновни комитите што пратиле лажен абер до Турците дека во куќата во која се сместил Мелас со четата се наоѓаат луѓе на ВМРО. За настанот Грците имаат снимено и филм, во кој откако е смртно погоден, Мелас ги изрекува последните зборови во стилот: „Чувајте ми ја Македонија“.
Подоцна се покажало дека е многу веројатно оти Мелас бил погоден од зад грб од свој соборец за да му биде земено ќесето со пари што го носел, но тоа не го менува грчкиот мит за него, ниту пак ги натера Грците да не го слават преку Музејот што во чест на овој човек е изграден во Костур. Патем, селото Статица, каде што тој загинал, денес го носи неговото име, а самиот Мелас е претворен во симбол на грчката борба за Македонија. Тоа е таа иста Македонија во која не можел да добие ни парче леб, како што плачливо и се жалел на својата љубов Наталија во едно од првите писма есента 1904 г.
Но, и покрај тоа, денес, никому во Грција не му паѓа на памет да каже дека нивната борба за Македонија е мит и дека од тоа треба да извлечат поука што ќе ги натера, нас, „скопјаните“ да нé остават на мира. Напротив.
Автор: Дарко Јаневски